Πέθανε φέτος ο Τζοβάνι των Μεδίκων* *Giovanni de' Medici
[ο επονομαζόμενος Ποπολάρος,
και συνήθως λέμε ότι.. "για να ζήσει μόνη της,
[η φουκαριάρα χήρα, θα πρέπει να βρει το θάρρος".
Όμως στην προκειμένη περίπτωση,
[το αντίθετο εντελώς συμβαίνει,
θάρρος πρέπει να βρούνε οι εχθροί της,
[γιατί το σπαθί η Σφόρτσα όταν κραδαίνει,
όσο ανίκητος αντίπαλος κι αν είναι,
[ελάχιστες πιθανότητες θάχει να επιζήσει,
και το συνηθέστερο, σαν τη δει θάναι "λάσπη να κόψει",
[που λέμε λαϊκά ή τέλος πάντων "να λακίσει",
καθώς όλοι είχανε μάθει της λύκαινας τα κατορθώματα
[και πόσους έχει πετσοκόψει,
και άπαντες την τρέμαν αφού λίγο ως πολύ
[την γνωρίζανε κυριολεκτικά από την κόψη !
Η ζωή της δυναμικής Κατερίνας και
[του Τζιοβάνι των Μεδίκων χωρίς καμία υπερβολή,
σίγουρα θάχει γίνει Χολιγουντιανή υπερπαραγωγή,
και σήριαλ διαρκείας... είναι τέτοιο πάντως το μπέρδεμα
[που δεν ξέρεις από που να αρχίσεις, τι να πρωτοπεί κανείς...
καταμπερδεύτηκα με τους Σφόρτσα, μα και με το σόι
[των Μεδίκων για νάμαι ειλικρινής,
οι τελευταίοι πολύ διάσημοι της παντοδύναμης,
[και πάμπλουτης οικογένειας στη Φλωρεντία,
κυριάρχησε στην οικονομία και την πολιτική της πόλης,
[με καθοριστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Ένας από αυτούς ήτανε και ο Τζοβάνι ο ποπολάρος
[γιος του Πιερφραντσέσκο των Μεδίκων,
ο οποίος κέρδισε το προσωνύμιο il popolano (λαοφιλής),
[καθώς θεώρησε τους συγγενείς του, φαμίλια τυράννων και αδίκων,
και υποστήριξε τον μεταρρυθμιστή Σαβοναρόλα*,
[επαναστάτη που σε λίγο τον έκαψαν στην πυρά,
Τώρα το πως τη γλύτωσε ο Τζοβάνι απ' τους ιεροεξεταστές,
[άγνωστο.... δεν αναφέρεται σε βιβλία ή σε άλλα της εποχής χαρτιά.
Είναι βέβαιο δε ότι μορφώθηκε από ουμανιστές,
[όπως οι Πολιτσιάνο και Φιτσίνο και ήταν κατά της ευγενο-λαθροχειρίας"
Όμως οι περιπέτειες του Τζοβάνι, όπως θα λέγαμε στην αργκο-γλώσσα,
[ήταν απλώς οδοντόκρεμες μπρος σ' αυτές της συμβίας,
της Κατερίνας, κόρη του αδίστακτου Μιλανέζου Σφόρτσα
[όπως και δύο δυναμικών γυναικών που κοντά τους είχε εκπαιδευτεί
τη μητριά της Μπόνα της Σαβοΐας και την γιαγιά της Μπιάνκα Βισκόντι,
[να γίνει άφταστη στην στρατιωτική και πολιτική στρατηγική,
να χειρίζεται τα όπλα καλύτερα απ' τους άντρες,
[και πολύ σύντομα παρατηρώντας της Ρώμης την πολιτική σκηνή,
θα αποκτήσει μεγάλη φήμη λόγω της της δεξιότητας σε όλα,
[στα 21 της χρόνια ήδη έγινε η διάσημη "Κόμισσα του Φορλί"
Ο διάσημος σκηνοθέτης Παζολίνι* θα γράψει για εκείνη,
[«Σοφή, γενναία, με λευκή επιδερμίδα, όμορφη, λιγομίλητη ψηλή,
έσπερνε τον φόβο στους στρατιώτες και τους ιππείς γιατί,
[όταν κρατούσε όπλο στο χέρι, ήταν αδίστακτη, τρομερή»
Όταν απαγωγείς έβαλαν το σπαθί στον λαιμό της Κατερίνας
[δεν φοβήθηκε αλλά είπε μόνο:
«Κάνε ό,τι θέλεις, αλλά μην προσπαθείς να με φοβίσεις
[γιατί εγώ είμαι η κόρη εκείνου που δεν είχε φόβο, Capisci? Buono ?»
κι όταν την απειλούσαν ότι θα εκτελούσαν τα παιδιά της
[που 'χαν ομήρους, αν το κάστρο της δεν παραδώσει,
απάντησε σηκώνοντας τη φούστα της: σκοτώστε τα,
[μ' "αυτό" θα κάνω άλλα... ενώ γύρω όλοι είχανε κοκαλώσει !
Αυτή την σοκαριστική απάντησή της κατέγραψε Νικολό Μακιαβέλι,
[στο πασίγνωστο "ο Θρύλος του Κάστρου"
και έφερνε την Αικατερίνη Σφόρτσα, πολιτικής ευστροφίας
[παράδειγμα, και σ' άλλα απ' τα γραπτά του.
Κάποτε ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄ εξοργίστηκε με την άρνησή της
[να παντρέψει το γιο της με την κόρη του, Λουκρητία Βοργία,
και επιθυμώντας τις κτήσεις της την κήρυξε έκπτωτη από αυτές,
προσφέροντάς τες ως φέουδα στο γιο του, Καίσαρα Βοργία.
Αυτός επιτέθηκε, λεηλάτησε τα εδάφη της και πολιόρκησε το κάστρο της,
[αλλά η Κατερίνα δεν έδειχνε ότι εγκαταλείπει,
και σε σειρά συμβιβαστικών προτάσεων,
[απαντούσε στο γιο του Πάπα "άσε καλύτερα... να μου λείπει"
Ο Καίσαρας Βοργίας φώναξε στην Κατερίνα που στεκόταν στις επάλξεις:
«Παραδόσου Μαντόνα αλλιώς θε να τους δεις όλους νεκρούς»
Εκείνη όμως του απάντησε «Κύριε Δούκα, η τύχη...
[ευνοεί τους γενναίους και εγκαταλείπει τους δειλούς»,
τότε εκείνος με λύσσα ορμάει κατά του κάστρου... η αντίσταση της
[ήταν που θα της χαρίσει το προσωνύμιο "Η Τίγρη του Φορλί".
Παρ' αυτά το κάστρο θα πέσει και για 36 ώρες ο στρατός του Βοργία
[λεηλατούσε και βασάνιζε φριχτά τους νικημένους μέσα εκεί.
Για να την ταπεινώσει δε, ο ίδιος ο Καίσαρας Βοργίας βιάζοντας την, [με προφανή εκδικητικότητα δήλωσε σαρκαστικά
«τι κρίμα, η Κόμισσα του Φορλί πόσο λίγο υπερασπίσθηκε την αρετή της,
[ενώ το κάστρο της τόσο σθεναρά !».
«όποιος θεμελιώνει πολιτεία και
της βάζει νόμους, προκαταβολικά
να παίρνει για κακούς όλους
τους ανθρώπους.»
____________ Νικολό Μακιαβέλι
Φλωρεντίνος βέρος ο Νικολό ο Μακιαβέλι,γιος του Μπερνάρντο και της Μπαρτολομέα Νέλιδιπλωμάτης ο αξιωματούχος τούτος πατριώτης Ιταλός παράλληλα, στοχαστής και συγγραφέας και πολιτικός...Φέτος το χίλια τετρακόσια ενενήντα οκτώ,λόγω της σχέσης του με του ουμανισμόέλαβε το αξίωμα δεύτερου καγκελαρίουτης Φλωρεντινής δημοκρατίας, λόγω του οποίου,ήτο και μέλος του πολεμικού "των δέκα" συμβουλίου...Με την ιδιότητα του συμβούλου αυτή,μετείχε σε κάθε διπλωματική αποστολήκαι έτσι γνωρίστηκε και είχε επαφήμε τις ισχυρότερες πολιτικές προσωπικότητες...που είχε κείνη η εποχή.....όπως τον Λουδοβίκο Γ τον βασιλιά της Γαλλίας,ή τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής ΑυτοκρατορίαςΜαξιμιλιανό Α΄, ή τον Δούκα της Ρωμανίας,τον γιο του Πάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄που ήταν ο Καίσαρας Βοργίας.....Οι εκθέσεις του προς την κυβέρνηση,
(την "Φλωρεντινή Σινιορία)
απετέλεσαν την πρώτη ύλη με την οποία,
συνέγραψε τον "Ηγεμόνα" ένα διαχρονικό βιβλίο,
επίκαιρο πάντα, που πλασάρεται και ως το σχολείο,
όταν η δύναμη και η ισχύς είναι το ζητούμενο
[με ηθικούς φραγμούς ή και χωρίς συχνά,
αφήνουν δε να εννοηθεί ότι δίδονται σ' αυτό
[έξυπνες συμβουλές και μυστικά
με κρυμμένους συμβολισμούς,
[χωρίς να τολμούν ουσιαστικά
την αλήθεια να συλλαβίσουν...
[πως εγχειρίδιο είναι δηλαδή του κάθε ισχυρού.
Τον κατηγορούν πως εύκολη και αποδεκτή
[την εξουσία κάνει, κάθε δυνατού
κάθε βρώμικου με "καθαρά χέρια"
[πάνω στο φόβο και τν άγνοια κάθε "λαϊκού"
Θες βασιλιάς, πρίγκιπας, πολιτικός
[ή να τολμήσω, και βουλευτής,
θες δικτάτορας και αξιωματούχος
[γενικά όποιος νιώθει εξουσιαστής,
το στυγνό μονοπάτι που υπέδειξε ο Νικολό,
[ακολουθεί κάθε κουμάντο αυτής της γης...
Ο Νικολό από την άλλη λέει ότι η εμπειρία του έδειξε
[ότι οι άνθρωποι θα κάνουν το καλό
μόνο από ανάγκη και θεωρεί ότι δική του ευθύνη είναι
[ότι εκείνος πρέπει να το αλλάξει αυτό.
Πιστεύει στο λόγο ο Φλωρεντινός στοχαστής,
[που θα μετατρέψει το κακό και την αμέλεια
που με τη πειθώ θα μεταβάλλει τη θεωρία σε δράση
[και ο άνθρωπος την κακία σε ανιδιοτέλεια.
___________________________________________
*Αικατερίνη Σφόρτσα, γεννήθηκε στο Μιλάνο το 1463 και ήταν νόθα κόρη του Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα και της ερωμένης του, της Κόμισσας Λουκριτίας Λαντριάνι. Παρά το γεγονός ότι ήταν νόθο παιδί μεγάλωσε και μορφώθηκε στο σπίτι του πατέρα της σαν να ήταν νόμιμη γιατί μία κόρη ήταν πάντα μία καλή επένδυση για έναν πολιτικό καθώς μία μέρα θα μπορούσε να εξαργυρώσει τον γάμο της με μία πολύτιμη πολιτική συμμαχία.
Η δυναμική Μπόνα της Σαβοΐας με έντονη πολιτική δράση, γυναίκα του Γκαλεάτσο όταν πέθανε η Λουκρητία, αν και μητριά μεγάλωσε την Κατερίνα σαν να ήταν δικό της παιδί. Η δεύτερη ισχυρή γυναίκα που μετείχε στην ανατροφή της Κατερίνας ήταν η γιαγιά της Μπιάνκα Μαρία Βισκόντι, μητέρα του πατέρα της, αλλά βέβαια όπως θα διαφαίνονταν σε πολλές περιπτώσεις αργότερα στη ζωή της, δέχτηκε τεράστια επιρροή από τον αδίστακτο και δυναμικό πατέρα της.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον η Κατερίνα ανέπτυξε την έντονη και δυναμική προσωπικότητα που θα χαρακτήριζε αργότερα όλη της τη ζωή ενώ έχει υποτεθεί πως τότε άρχισε να ενδιαφέρεται για την φαρμακοποιία και τις φαρμακευτικές ιδιότητες των φυτών υπό την επιρροή της Μπόνας της Σαβοΐας που διατηρούσε βοτανικό κήπο καθώς και προσωπικό φαρμακοποιό.
Η Κατερίνα αρραβωνιάστηκε το 1473 σε ηλικία 10 ετών τον 25χρονο τότε Τζιρόλαμο Ριάριο, ανιψιό του πάπα Σίξτου Δ΄, που είχε στην κατοχή του την Ίμολα, και την έδωσε ως φέουδο στην οικογένεια των Ριάριο, γεγονός που έδωσε ακόμα μεγαλύτερη ισχύ στην ήδη ισχυρή οικογένεια Σφόρτσα.
Η Κατερίνα (10 ετών) ήταν ακόμα πολύ μικρή για να παντρευτεί αλλά ο αρραβώνας της και η προοπτική του γάμου της ήταν αρκετά για να επισφραγίσουν την συμμαχία.
Μετά τη δολοφονία του Γκαλεάτσο το 1476, από πολιτικούς του αντιπάλους, ο Πάπας Σίξτος και ο ανιψιός του, ο Τζιρόλαμο, θα προχωρήσουν τον γάμο δια αντιπροσώπου, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιρροή τους στο Μιλάνο, που διοικητικά ανήκε στην οικογένεια Σφόρτσα.
Η Κατερίνα μετακομίζει με τον νέο της σύζυγο στην Ρώμη όπου θα γεννήσει τον πρώτο της γιο
Οκταβιανό και θα ανταποκριθεί πλήρως ως σύζυγος, μητέρα, διαχειρίστρια της περιουσίας της οικογένειάς της ενώ άρχισε να αναπτύσσει ένα δίκτυο διπλωματικών σχέσεων με άλλες ισχυρές οικογένειες της Ιταλίας.
Ο Τζιρόλαμο από την άλλη ασχολούνταν με πολιτικές διεκδικήσεις. Με τη βοήθεια του πάπα απέσπασε την ηγεμονία του Φορλί από το Φραγκίσκο Ε΄ Ορντελάφι, συμμετείχε κεκαλυμμένα στην συνωμοσία εναντίων των Μεδίκων και οργάνωνε τον στρατό του καθώς εκείνη την εποχή τα βασίλεια της Ιταλίας βρίσκονταν σε συνεχείς εχθροπραξίες.
Πολύ σύντομα η Κατερίνα θα διαπιστώσει ότι ο Τζιρόλαμο, εξαιρετικά δειλός και ανεύθυνος αλλά και αδικαιολόγητα σκληρός και τυρρανικός, έβαζε υπερβολικά υψηλούς φόρους στους υποτελείς του.
Είχε δημιουργήσει πολλούς εχθρούς και κοντά του η Κατερίνα που είχε εκπαιδευτεί από μικρή στην στρατιωτική και πολιτική στρατηγική, προκειμένου να εξασφαλίσει το μέλλον του γιου της, αποφάσισε να αναλάβει δράση και άρχισε να εμπλέκεται στις πολεμικές υποθέσεις και να βοηθά τον σύζυγό της στην συγκέντρωση στρατού. Πολύ σύντομα θα αποκτήσει μεγάλη φήμη λόγω της πολεμικής και στρατηγικής της δεξιότητας καθώς και για τον σκληρό και αδίστακτο χαρακτήρα της.
Τον Αύγουστο του 1484 πεθαίνει ο Σίξτος και η Κατερίνα στα 21 χρόνια της χάνει τον ισχυρό της προστάτη, είναι επτά μηνών έγκυος και μαζί με τον Τζιρόλαμο πολιορκούν το Παλιάνο ! Εσπευσμένα, αφού μαθαίνουν το γεγονός, εγκαταλείπουν την πολιορκία με τα άλογα και επιστρέφουν στην Ρώμη όπου στρατιώτες στις πύλες της πόλης τους εμποδίζουν να μπουν μέσα.
Η Κατερίνα δεν το σκέπτεται και πολύ, καταλαμβάνει το Κάστρο του Σαντ΄ Άντζελο, την επίσημη παπική κατοικία, ώστε να προλάβει οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη από το κονκλάβιο. Όταν δεν δέχεται να αφήσει το κάστρο, οι καρδινάλιοι αναγαζονται να δηλώσουν ότι στηρίζουν τους Ριάριο και μάλιστα έδωσαν στον Τζιρόλαμο τον τίτλο του Στρατηγού της Εκκλησίας και 8.000 δουκάτα ως αποζημίωση για τις ζημιές που είχε υποστεί η περιουσία του.
Φαίνεται όμως ότι αυτά δεν ήταν αρκετά για την Κατερίνα που με την αντίδρασή της θα αποκτήσει τη φήμη της τρομερής και αδίστακτης πολεμίστριας, αφού αμετακίνητη δεν θα παραδώσει το κάστρο, για να υποχωρήσει όμως έντεκα μέρες μετά από την μεσολάβηση του συζύγου της.
«Στο Κάστρο Σαντ΄ Άντζελο μπήκε μία νεαρή ευγενής γυναίκα
και μετά από μερικές ημέρες βγήκε μία πολεμίστρια.»
Όταν δολοφονήθηκε ο Τζιρόλαμο Ριάριο το 1488 από τρεις συνωμότες της οικογένειας των Όρσι, οχυρώθηκε μαζί με τα παιδιά της και άλλα μέλη της οικογένειάς της στην κατοικία της, όμως τελικά κατάφεραν αφού μπήκαν μέσα, και πήραν αιχμαλώτους την Κατερίνα, την μητέρα της, τα παιδιά της, τον νόθο γιο του Τζιρόλαμο και δύο από τις αδελφές της Κατερίνας.
Όταν οι απαγωγείς επιχείρησαν να σκοτώσουν τα παιδιά, οι φρουροί, που είχαν προέλθει από τον απλό λαό του Φορλί, τους εμπόδισαν να σκοτώσουν τα παιδιά της αγαπημένης τους «Μαντόνα Κατερίνα» όπως την αποκαλούσαν, γεγονός που δείχνει και την λαϊκή απήχηση που είχε η Κατερίνα κι επειδή ήταν ανήλικος ο Οκταβιανός, άρχισε να διοικεί στην θέση του, το Φορλί και την Ίμολα, η μητέρα του, πράγμα που θα συνεχίσει και μετά την ενηλικίωσή του.
Αργότερα κοντά της ο καρδινάλιος Ραφαέλο Ριάριο, αδελφός του αποβιώσαντος Τζιρόλαμο, καθώς και ένας απεσταλμένος του Δούκα του Μιλάνου, του Λουδοβίκου Σφόρτσα, θείος της, με σκοπό να επιβλέπουν την δράση της ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα ενεργούσε σύμφωνα με τα συμφέροντα των οικογενειών τους.
Μειώνοντας τους φόρους, αποφεύγοντας εχθροπραξίες με την Φλωρεντία και το Μιλάνο και αναπτύσοντας διπλωματικές σχέσεις με τις ισχυρές οικογένειες της Ρώμης, της Μπολόνια και της Μάντοβα, ο κόσμος θέλει την εξουσία της Κατερίνας.
Ο ασυμβίβαστος τρόπος ζωής της, η ομορφιά της, αλλά και οι πολιτικές της ικανότητες την έκαναν ιδιαίτερα γνωστή και το όνομά της προκαλούσε τον θαυμασμό στους φίλους της και τον φθόνο και το μίσος στους εχθρούς της και πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από εκείνη στο έργο τους. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν ο Μποτιτσέλι και ο Ντα Βίντσι.
Η Κατερίνα στα 26 της κάνει σχέση με τον 29χρονο Αντόνιο Μαρία Ορντελάφι η οικογένεια του οποίου κατείχε το Φορλί πριν να το χάσουν από τον πάπα Σίξτο που το είχε δώσει στον Τζιρόλαμο.
Ένας τέτοιος γάμος ανάμεσα τους θα ήταν μια εξαιρετική στρατηγική κίνηση που θα μείωνε τις εντάσεις στην περιοχή, αλλά ταυτόχρονα θα ανάγκαζε τον θείο της Λουδοβίκος Σφόρτσα να εγκαταλείψει τα δικά του σχέδια να αποκτήσει κάποτε ο ίδιος τον έλεγχο της περιοχής που επιπλήττει δημόσια την ανιψιά του για τον «άναρχο» τρόπο ζωής της. Το ζευγάρι θα χωρίσει από τις πιέσεις, ενώ ο Ραφαέλο Ριάριο και ο Τομάζο Φέο θα απομακρύνουν το Αντόνιο στην Ρώμη «για την προστασία της ζωής του».
Εξοργισμένη η Κατερίνα φυλάκισε τον Τομάζο Φέο και συνάπτει ερωτική σχέση τον αδελφό του, τον Τζιάκομο Φέο, 20 χρονών τότε, ενώ καταργεί έναν δυσβάσταχτο φόρο που πλήρωνε ο λαός της για την συντήρηση των στρατευμάτων για να προστατεύουν την περιοχή, του θείου της Λουδοβίκου Σφόρτσα. Όταν ο Τζιάκομο Φέο βρέθηκε άγρια δολοφονημένος το 1495, και εκ των υστέρων μαθεύτηκε ότι ήταν μυστικά παντρεμένος με την Κατερίνα, φρόντισε να πάρει εκδίκηση και για αυτόν ανακαλύπτοντας και εκτελώντας με φριχτό τρόπο τους υπεύθυνους για τον θάνατό του.
Δύο χρόνια αργότερα θα συμμαχήσει με τον πάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄ και τους Φλωρεντινούς, μέσω της διαμεσολάβησης του Τζιοβάνι των Μεδίκων που θα συνάψει ερωτική σχέση μαζί του.
Για άλλη μια φορά η προσωπική ζωή της Κατερίνας ταράζει την πολιτική σκηνή της Ιταλίας παρά το γεγονός ότι προσπάθησε να την κρατήσει κρυφή.
Ένας πιθανός γάμος με τον Τζιοβάνι θα σήμαινε συμμαχία με τους Μεδίκους και ανατροπή του συσχετισμού δυνάμεων σε βάρος του Λουδοβίκου, Δούκα του Μιλάνου, ο οποίος διατηρούσε σειρά από παράνομες σχέσεις αν και παντρεμένος, έλαβε σειρά επιστολών που μιλούσαν για την «ακόρεστη όρεξη» της ανιψιάς του και για την «γεμάτη λαγνεία γυναικεία φύση» της, αφού εκείνος μπορούσε να έχει ερωμένες, αλλά η ελεύθερη Δούκισσα του Φορλί όχι.
Μετά το τρίτο γάμος της, παρά τις αντιδράσεις, με τον Τζιοβάνι και το γιο μαζί του, τον Λουδοβίκο των Μεδίκων, που αργότερα στην ζωή του θα έμενε γνωστός με το ψευδώνυμο Ιωάννης των Μαύρων Γραμμών (Giovanni delle Bande Nere), η Κατερίνα άρχισε να δείχνει ότι επιθυμούσε να ζήσει μια πιο ήσυχη ζωή, αλλά οι εξελίξεις δεν της το επέτρεψαν.
Μετά το θάνατο του Τζιάκομο, από φυσικά αίτια, η Κατερίνα αρνείται να παντρέψει το πρώτο της γιο Οκταβιανό, με την κόρη του Πάπα Αλέξανδρου ΣΤ' ,Λουκρητία Βοργία, εξοργίζοντας τον με την άρνησή της που επιθυμεί τις κτήσεις της, κηρύσσοντάς την έκπτωτη από αυτές, προσφέροντάς τες ως φέουδα στο γιο του, Καίσαρα Βοργία.
Την ίδια εποχή οι συγκρούσεις σε όλη την Ιταλία εντείνονταν και, παρά το γεγονός ότι κατάφερε να διατηρήσει την ουδετερότητά της, η Κατερίνα κινδύνευε. Με τη βοήθεια του Λουδοβίκου του Μαύρου και των Φλωρεντινών κατάφερε να διατηρήσει τις κτήσεις τις από τις επιθέσεις των Ενετών.
Ο πάπας συγκεντρώνει στρατό έχοντας βοήθεια και από το Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΒ΄ και ετοιμάζεται να επιτεθεί στην Κατερίνα. Εκείνη στρέφεται για βοήθεια από την οικογένεια του τελευταίου συζύγου της, τους Μεδίκους, που της μηνύουν με τον διπλωμάτη τον Νικολό Μακιαβέλι...
«ότι μπορούσαν να την προστατέψουν αν εγκατέλειπε το Φορλί και πήγαινε στην Φλωρεντία και αργότερα κάποια στιγμή θα μπορούσε να διεκδικήσει ξανά τα εδάφη της», για να πάρουν την απάντηση: «αν πρέπει να ηττηθώ, θα το κάνω σαν άντρας». Τότε ήταν που ο Μακιαβέλι, εντυπωσιασμένος, έγραψε για την αδάμαστη και γοητευτική Κόμισσα του Φορλί.
Η Κατερίνα, καταλαβαίνοντας ότι πλησίαζε ο κίνδυνος, έθεσε όλα τα παιδιά της υπό ασφάλεια και πήρε μέτρα άμυνας, χάνοντας όμως γρήγορα το κάστρο της Ίμολα. Τότε, απάλλαξε τους κατοίκους του Φορλί από τον όρκο υποταγής και κλείστηκε στην ακρόπολη της πόλης να υπερασπιστεί τον εαυτό της.
Ο Καίσαρας Βοργίας λεηλατεί το Φορλί, πολιορκεί το κάστρο...
Έφταναν Χριστούγεννα αλλά η Κατερίνα δεν δείχνει να εγκαταλείπει. Ο Καίσαρας Βοργίας θα διαπραγματευόμενος την παράδοση της είπε ότι δεν άξιζε τον κόπο να σκοτωθεί η Δούκισσα για μια περιουσία. Αν παραδίνονταν υποσχέθηκε να την αφήσει να φύγει σώα για την Ρώμη.
Εκείνη του απαντά ότι είναι η κόρη εκείνου που δεν γνώριζε τον φόβο, ό,τι κι αν γίνει θα το δεχτεί, ακόμη και τον θάνατο. Ο Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄ της μηνύει ότι εγγυάται την ασφαλή μετακίνησή της και της οικογένειάς στην Ρώμη ενώ της υποσχόταν και ένα ετήσιο εισόδημα ως αποζημίωση.
Η Κατερίνα όμως πίσω δεν κάνει, θα μείνει σταθερή στην απόφασή της. Η πολιορκία θα ξεκινήσει πάλι με μεγαλύτερη λύσσα....
Τελικά το κάστρο θα πέσει, είναι 11 Ιανουαρίου του 1500, συλλαμβάνεται από τον Αντώνιος Μπισέ, Βάιλο της Ντιζόν, και ο στρατός του Βοργία για 36 ώρες λεηλατούσε και βασάνιζε φριχτά όσους βρήκε μέσα. Η Κατερίνα μεταφέρθηκε στο Κάστρο Μπελβεντέρε στο Βατικανό όπου έμεινε αιχμάλωτη για τέσσερις μήνες. Επιχείρησε να δραπετεύσει αλλά απέτυχε και, προς μεγάλη ειρωνεία της τύχης, την μετέφεραν στην φυλακή του Σαντ΄ Άντζελο επειδή αρνούνταν να εγκαταλείψει τα δικαιώματά της στην Ίμολα και το Φορλί. Τότε ήταν που για να την εκβιάσουν την κατηγόρησαν για την απόπειρα δολοφονίας του Πάπα Αλέξανδρου ΣΤ΄ που ήταν πατέρας του Καίσαρα Βοργία.
Μετά από έναν χρόνο ελευθερώθηκε με την επέμβαση του ίδιου του Βάιλου που την είχε συλλάβει αφού αναγκάστηκε να αποποιηθεί την περιουσία της και τον τίτλο της προκειμένου να εξασφαλίσει την ζωή του γιου της. Κατέφυγε στη Φλωρεντία, προκειμένου να γλυτώσει από τον Βοργία που έτρεφε ακόμα ασίγαστο μίσος για εκείνη.
Με το θάνατο του πάπα Αλέξανδρου ΣΤ΄ το 1503, αποπειράθηκε να ανακαταλάβει τις κτήσεις της, αλλά συνάντησε την εχθρότητα του κουνιάδου της, Λαυρέντιου των Μεδίκων, αδελφού του τρίτου της συζύγου, Τζιοβάνι, που ήθελε την κηδεμονία του γιου της, Τζιοβάνι ντάλε Μπάντε Νέρε. Παρά το γεγονός ότι είχε αναγκαστεί να απομακρυνθεί από την ενεργή πολιτική δράση, η Κατερίνα Σφόρτσα δεν σταμάτησε να αγωνίζεται για να επανακτήσει τον τίτλο της και την περιουσία της στο Φορλί και την Ίμολα.
Η Ισαβέλλα του Έστε, μία από τις ισχυρότερες και πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της ιταλικής πολιτικής σκηνής της Αναγέννησης, έγραψε για την Κατερίνα Σφόρτσα: "Αν οι Γάλλοι κατηγορούν του Ιταλούς άντρες για δειλία θα πρέπει τουλάχιστον να εξαίρουν τις Ιταλίδες γυναίκες για το θάρρος τους και την ευγένειά τους".
Η Κατερίνα Σφόρτσα θα πεθάνει το 1509 από πνευμονία αφήνοντας πίσω της τον θρύλο μίας ατρόμητης και ικανής γυναίκας που δεν δίστασε να ζήσει την ζωή της με τους δικούς της όρους, ακριβώς όπως έκαναν και οι περισσότερες γυναίκες της οικογένειας Σφόρτσα. Ως κληρονομιά άφησε όλα της τα χρήματα και την περιουσία (τα οποία, παρά το γεγονός ότι είχε χάσει τον τίτλο της, δεν ήταν καθόλου αξιοκαταφρόνητα) στους γιους της και σε δύο από τις εγγονές της ενώ στον μικρότερο γιο της Τζιοβάνι νταλε Μπάντε Νέρε άφησε κληρονομιά ένα πολύτιμο βιβλίο αλχημείας που είχε συγγράψει κατά την διάρκεια της ζωής της ξεκινώντας την μακρά αλχημική παράδοση της οικογένειας των Μεδίκων.
Η ενασχόληση με την αλχημεία ήταν κάτι συνηθισμένο και διαδεδομένο για τις ευγενείς γυναίκες εκείνης της εποχής, κατά πάσα πιθανότητα η Κατερίνα μυήθηκε στα μυστικά της από τις άλλες γυναίκες της οικογένειάς της.
Για την Σφόρτσα η αλχημεία ήταν τόσο σημαντική και τόσο συνδεδεμένη με την καθημερινότητά της που δεν την εγκατέλειψε ακόμα και τις ημέρες που ετοιμαζόταν για την επερχόμενη πολιορκία του Καίσαρα Βοργία στο Φορλί. Σε γράμμα της προς τον εξομολογητή της, τον Φραντσέσκο Φορτουνάτο, λίγες μέρες πριν την πολιορκία, ζητά να της φέρει ορισμένα γυάλινα δοχεία και κάποιες ουσίες και συστατικά που χρειαζόταν για τα αλχημικά της πειράματα. Αυτή της η ενασχόληση με την αλχημεία θα γινόταν η αφορμή για να κατηγορηθεί για την απόπειρα δολοφονίας του Πάπα Αλέξανδρου ΣΤ΄ μετά την ήττα της καθώς στα πειράματά της ασχολούνταν και με την κατασκευή δηλητηρίων.
Προς το τέλος της ζωής της, αφοσιώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά στην αγαπημένη της αλχημική τεχνική. Τότε έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο Πειράματα (Gli Experimenti) στο οποίο παρουσίασε τις πολυάριθμες συνταγές που είχε φροντίσει να συγκεντρώσει κατά την διάρκεια της ζωής της.
Το βιβλίο περιείχε 454 συνταγές από το πως να βάψει κανείς ξανθά τα μαύρα μαλλιά έως πως να γιατρεύει τον καρκίνο, την πανούκλα και το άσθμα αλλά και να μετατρέπει φθηνά μέταλλα σε "χρυσάφι", να διαλύει πολύτιμους λίθους και να μεταστοιχειώνει τον υδράργυρο, έχει χαρακτηρισθεί ως "ένα από τα βασικά κείμενα στην ιστορία της φαρμακολογίας και πολύ περισσότερο της αλχημείας".
Αλλά και η εκτεταμένη αλληλογραφία της, που βρέθηκε μετά τον θάνατό της και που σχετίζονταν με την ανακάλυψη και την ανταλλαγή αλχημικών συνταγών, δείχνουν, όχι μόνο τον βαθμό του ενδιαφέροντός της για το θέμα, αλλά αποκαλύπτουν το πόσο συνηθισμένο ήταν τότε να ασχολείται κανείς με την αλχημεία καθώς υπήρχε ένα μεγάλο και ενεργό αλχημικό δίκτυο που περιλάμβανε γυναίκες και άντρες που αντάλλασσαν συνταγές, πληροφορίες και νέα σχετικά με την αλχημεία.
Για να μπορεί να προμηθεύεται μάλιστα τα απαραίτητα υλικά για να κατασκευάζει τις συνταγές αυτές, είχε φροντίσει να δημιουργήσει να καλλιεργήσει στενή επαγγελματική σχέση με φαρμακοποιό στο Φορλί, τον Λοντοβίκο Αλμπερτίνι, στον οποίον μάλιστα, όταν πέθανε, άφησε χρέος πάνω από 857 φιορίνια, γεγονός που δείχνει τον βαθμό στον οποίον χρησιμοποιούσε τις υπηρεσίες του.
Επίσης αντάλλασσε συνταγές και με τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α΄, το σύζυγο της αδελφής της, της Μπιάνκα Μαρία Σφόρτσα.
Χαρακτηριστικό της πρακτικότητας του χαρακτήρα της, της ευφυίας της αλλά και της πολιτικής της δεινότητας είναι το γεγονός ότι η Κατερίνα Σφόρτσα δεν αναλώθηκε σε συνταγές που υπόσχονταν να δημιουργήσουν αληθινό χρυσάφι αλλά ασχολήθηκε μόνο με εκείνες που άλλαζαν την μορφή (π.χ. αλλάζοντας το χρώμα) φθηνών μετάλλων ώστε να μοιάζουν με χρυσάφι.
Μετά τον θάνατό της άφησε το βιβλίο με τις αλχημικές συνταγές της κληρονομιά στον μικρότερο γιο της, τον Τζοβάνι ντάλε Μπάντε Νέρε ξεκινώντας μια αλχημική παράδοση που χαρακτήρισε τους Μεδίκους στις επόμενες γενιές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο εγγονός της (γιος του Τζιοβάνι νταλε Μπάντε Νέρε), ο Κόζιμο Α΄, που ήταν Δούκας της Φλωρεντίας και της Τοσκάνης, έφτιαξε διυλιστήριο στο Παλάτσο Βέκιο και λέγεται πως εφηύρε ένα ισχυρό αντιπυρετικό ενώ ο δισέγγονός της (γιος του Κόζιμου) έφτιαξε εργαστήριο στο Σαν Μάρκο. Επίσης οι Μεδίκοι, μετά την επίδραση της Κατερίνα Σφόρτσα, έφτιαξαν βοτανικούς κήπους στην Φλωρεντία και την Πίζα με σκοπό να καλλιεργούν μόνοι τους τα συστατικά για τα αλχημικά τους πειράματα. Το γεγονός ότι ο γιος της Τζοβάνι θεώρησε το βιβλίο που του άφησε η μητέρα του εξαιρετικά σημαντικό φαίνεται από ένα γράμμα του προς το προσωπικό του σπιτιού της στο οποίο έγραφε: "Ανακαλύψαμε ότι από τα χρηματοκιβώτιά μας στην Ρώμη λείπει ένα χειρόγραφο βιβλίο με συνταγές και άλλα πράγματα. Πρέπει να το βρούμε γιατί το θέλουμε οπωσδήποτε".
Το πρωτότυπο βιβλίο σήμερα έχει εξαφανιστεί αλλά υπάρχει αντίγραφο που φρόντισε να φτιαχτεί ο Τζιοβάνι στο οποίο αναγράφεται ότι είναι πιστή μεταγραφή του πρωτοτύπου.
 |
Άγαλμα του Μακιαβέλι έξω
από την Πινακοθήκη Ουφίτσι |
* Μακιαβέλι, είναι πεπεισμένος ως προς την ένδεια της κλασικής φιλοσοφίας και αρνείται την αυθεντία στη φυσική τάξη, που οι αρχαίοι σέβονταν. Δεν πιστεύει στην ύπαρξη καθολικού λόγου και, ως εκ τούτου, το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να φανταστεί τους ανθρώπους χωρίς πίστη και χωρίς νόμο.
Στον Ηγεμόνα υποδεικνύεται ο ουσιώδης δεσμός ανάμεσα στην κακία και την ελευθερία. Το πρώτο μέλημα είναι να ελεγχθεί η τύχη και από εκεί και πέρα να παραχθεί έργο. Ο ηγεμόνας υπό αυτή την έννοια συγκεντρώνει την αυθεντία επί παντός και τη βούληση να εφαρμόζει στους άλλους ότι αποφασίζει. Μάλιστα ο ηγεμόνας είναι ο μόνος που μπορεί με τη στάση του να αφυπνίσει την ηθικότητα στους ανθρώπους.
Η σκέψη του Μακιαβέλι δέχθηκε είτε σημαντικές επικρίσεις είτε πλήρη αποδοχή. Είναι πολλοί εκείνοι που τον θεωρούν πατέρα της σύγχρονης πολιτικής επιστήμης και επίσης αρκετοί εκείνοι που τον χαρακτηρίζουν απλά κυνικό, διεφθαρμένο και αυταρχικό.
Ο Ηγεμόνας επηρέασε την πολιτική σκέψη πολλών πολιτικών και στοχαστών και άσκησε σημαντική επίδραση σε πολιτικές εξελίξεις της εποχής του και μεταγενέστερων περιόδων.
Απόσπασμα από το έμμετρο έργο
"ΙΣΤΟΡΙΕΣ και ΥΣΤΕΡΙΕΣ της ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Στίχοι - Κείμενα: Παναγιώτης Β. Ματαράγκας
Επιμέλεια - Αποτύπωση: Κ. Γ. Ραπακούλια
Ιστορίες και Υστερίες της Ιστορίας
