1828
Πεθαίνει ο ξεχασµένος και εγκαταλειµµένος στη Βιέννη
[Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο γεννήτορας της νέας Ελλάδας χωρίς αμφιβολία,
ο αρχηγός της “Φιλικής Εταιρείας” που πήρε στις πλάτες του το Έθνος,
[το ταρακούνησε, το ξύπνησε, το ενέπνευσε, και το οδήγησε προς την Ελευθερία,
που σύγχρονοι τον μνημονεύουν... λίγο, ή κάπως... ή καθόλου...
[περιστασιακά, ή διαστρεβλωτικά αλλά... ας μην αναλύσω τη λέξη αχαριστία.
Ήταν ο Έλληνας που χτύπησε πρώτος οργανωμένα την Τουρκιά, κι η σύμμαχός της,
[Αυστρία, Μέτερνιχ δηλαδή, τον αιχμαλώτισε κι υπέστη στη φυλακή τα πάνδεινα,
(η Ιερά Συμμαχία πολεμούσε τους σκλάβους σαν σπάγανε τα δεσμά), εκεί αρρώστησε
[αποφυλακίστηκε σακατεμένος και πέθανε αργότερα με μία επιθυμία για το επέκεινα
να σταλεί η καρδιά του στην πατρίδα Ελλάδα, και αυτή η τελευταία επιθυμία του
[από τον Κοζανίτη Φιλικό Γ. Λασσάνη* θα πραγματοποιηθεί,
µέχρι δε σήµερα η καρδιά του Ελευθερωτή μας Αλέξανδρου Υψηλάντη
[βρίσκεται στο Αµαλίειο στην Αθήνα… το οποίο κάθε πολίτης δύναται να επισκεφθεί.
Ο στρατηγός Μακρυγιάννης στηλιτεύοντας πολιτικούς της εποχής
[γράφει στα απομνημονεύματά του, «σας λείπει ο πατριωτισμός, η ηθική και η Αρετή,
κύριοι Μαυροκορδάτο, Κωλέτη, Κουντουριώτη» και συνεχίζει, «ενώ οι Υψηλάντες
[θυμώνται Θεόν, πατρίδαν και θρησκείαν, θυσίασαν δαυτά και πλούτη και ζωή !»
Ο οραματιστής Υψηλάντης έφυγε 31 Ιανουαρίου του ‘28 και την ίδια μέρα,
[θες να το πεις σύμπτωση, θες να το πεις τύχη, είν’ όμως γεγονός,
του Έθνους παίρνει τη σκυτάλη ο άλλος μεγάλος Έλληνας της Ιστορίας,
[που ορκίζεται Κυβερνήτης, ο Καποδίστριας* (λες τον έστειλε ο θανών αρχηγός)
στης Αίγινας τον καθεδρικό ναό, την ίδια δε μέρα εκδίδει ψήφισμα
[µε το οποίο ονοµάζονταν τα ελευθερωμένα εδάφη μας «Ελληνική Πολιτεία»,
όπως ορίστηκε στην Τροιζήνα, άρχιζε για το έθνος νέα Οδύσσεια...
(με τον Κερκυραίο Πρόεδρο, αργότερα θα κάνουμε εμείς τη γνωριμία).
Για την ιστορία θα αναφέρω ότι ακόμη μιά Οδύσσεια των Ελλήνων θα άρχιζε το 1996
[όταν ο ατυχής νέος πρωθυπουργός Σημίτης δεν πρόλαβε να ορκιστεί καλά-καλά
πρόεδρος της κυβερνήσεως, και μία Τούρκικη παντιέρα υψώθηκε στα Ίμια,
[πόλεμος χτύπαε την πόρτα… βέβαια ο νεοεκλεγείς ηγέτης το έκανε αβαβά,
δεν έγινε κάνας πόλεμος μπήκαν κατά το σύνηθες στη μέση οι ξένοι,
[αποσοβήθηκε μεν ο πόλεμος όχι όμως και η φοβερή καταστροφή,
όχι από βομβαρδισμό, αλλά από ανεξέλεγκτο δανεισμό που πτώχευσε τη χώρα
[με τα δάνεια για τους Ολυμπιακούς αγώνες να δίνουνε τη χαριστική βολή !
Επιστρέφω στο 1828 στον αλλούτερο (χαρακτηρισμός αντιπάλων) Καποδίστρια
[που δεν καλοπρόλαβε σαν τον Σημίτη κυβερνήτης να ορκιστεί, κι ακριβώς την επομένη,
ο Ιμπραήμ δίνει εντολή, για την ολοκληρωτική καταστροφή της Τρίπολης,
[στον Μισιρλίδικο στρατό του, που είχε φτάσει εκεί από την προηγουμένη,
Έργο που εκτέλεσαν οι Αιγύπτιοι μα και οι Τούρκοι, ο δε Πασάς τους
[δίνοντας το παράδειγμα, πήρε έναν γκασμά κι άρχισε πρώτος
το γκρέµισµα του τείχους, λεν’ μάλιστα, ότι διέταξε οργίλος, να σκορπίσουν
[στο χώμα πάνω αλάτι, ώστε το φύτεμα στο μέλλον, άδικος να είναι κόπος.
Πέραν όμως αυτού η πιο σκοτουριάρα έγνοια, που έπρεπε να αντιμετωπίσει,
[ήταν ότι στη μισολεύτερη Ελλάδα πολλούς να πολεμούν μεταξύ τους βρήκε
και κανόνια Ελλήνων να βαράνε Έλληνες*, να αλληλοσφάζονται με μανία,
[ενώ ο Ιμπραήμ αλώνιζε πια ανενόχλητος κι όπου ήθελε στον Μορέα μπήκε.
Τέλος, τρόπος του λέγειν τέλος, αυτό που είδε σαν πάτησε στη προβλήτα
[τον εξέπληξε, τον σόκαρε, τον λύπησε, τον προβλημάτισε, τον σημάδεψε.
Αλλά ας αφήσουμε τον ίδιο να μας μιλήσει για κείνη τη στιγμή στην Αίγινα,
[πάνω σε μιά εξέδρα, κατά την υποδοχή του απ΄ την πατρίδα που τον κάλεσε,
και που τα όμορφα ρούχα του όπως αργότερα εκμυστηρεύτηκε,
[του φέρανε ντροπή, γιατί πλήθη φτωχοντυμένων ανθρώπων σε έσχατη πενία
τον επευφημούσαν, ενώ δακρυσμένοι του ζητούσαν βοήθεια, να τους σώσει,
[και μη αντέχοντας δάκρυσε και κείνος όταν ομαδικώς τον αποκάλεσαν Μεσσία !
«Λαέ, η κραυγή σου τα σωθικά μου
σκίζει, μαζί με την καρδιά μου...
λυγίζουνε τα γόνατά μου.
Με μέλι κι ακρίδας ας τραφώμεν
και ούτω πρέπει εμείς να ζώμεν,
ώστε η πατρίδα να επιζήσει,
κι η δυστυχία να εκλείψει...»
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ “ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ” ΠΟΥ ΒΡΗΚΕ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Πάτησε λοιπόν το πόδι του στην Ελλάδα ο πρώτος μας Κυβερνήτης,
[που η Αγγλο-γαλλο-ρωσοτρόικα με πολεμικά της μας είχε αποστείλει,
κι ήταν πια φανερό ότι οι αγώνες των Ελλήνων δεν θα πηγαίνανε χαμένοι
[αφού οι ισχυροί της γης αποφασίσαν της λευτεριάς ο ήλιος να ανατείλει.
Ο λαός υποδέχθηκε όπως είδαμε τον διάσημο Έλληνα ως σωτήρα και λυτρωτή,
[κι ο Καποδίστριας δεν τον απογοήτευσε, από την πρώτη ώρα
έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά, ξενύχτησε, πάλεψε με συμφέροντα
[και με κατεστημένα, μόχθησε κι απ’ τα συντρίμμια άρχισε να χτίζει χώρα...
Μα, τί υπήρχε από δαύτη μετά από τους αλλεπάλληλους εμφυλίους ?
[μία σταλιά ελληνικής γης με τέσσερα φρούρια όλα κι όλα πούχαν απομείνει
να προστατεύονται από των Υδροσπετσιώτικων πλοίων τα κανόνια, η Ύδρα,
[το Ναύπλιο, οι Σπέτσες και η Αίγινα... τα υπόλοιπα Ιμπραήμ και κτήνη
τα κάψαν με μανία και βασανίσαν όσους δεν σκότωσαν ανθρώπους,
[μέχρι παιδιά τυφλώναν... το μαρτυρήσαν Γάλλοι αυτόπτες μάρτυρες με οδύνη.
Δυό σπιθαμές χέρσου εδάφους χωρίς υποδομές, που “εκείνος” έπρεπε να φτιάξει,
[χωριά εγκαταλειμμένα, κάτοικοι αναλφάβητοι, πεινασμένοι σε κατάσταση αθλία,
και πριν συνέλθει καλά-καλά απ’ την υποδοχή, που δάκρυα τού έφερε,
[πριν να συνέλθει απ’ την πρώτη, δέχτηκε δεύτερη μεγαλύτερη ψυχρολουσία,
σαν τούδωσε η προσωρινή κυβέρνηση, η διορισμένη έως την άφιξή του,
[την αναγκαία περί της κατάστασης της πατρίδας αναφορά,
για μία χώρα όπου το Δίκαιο που ίσχυε ήταν το Δίκαιο του ισχυροτέρου
[καθώς κυριαρχούσαν οι ληστές κι οι πειρατές, χωρίς υπερβολή καμιά:
Ο επί των Εσωτερικών του είπε ότι «το κράτος ήταν η Αίγινα, ο Πόρος, τα Μέγαρα,
[η Σαλαμίνα, η Ελευσίνα και στο Αιγαίο κάτι πειρατοκρατούμενα νησιά»,
ο επί των Οικονομικών, «...ότι τα ταμεία είναι άδεια», ο Δικαιοσύνης, πως...
[«δεν υπάρχουν δικαστήρια !», ο Στρατιωτικών φώναξε οργισμένος δυνατά,
«...ούτε πολεμοφόδια μα ούτε και στρατός υπάρχει», και ο επί των Ναυτικών,
[«όχι στόλος, μα ούτε πλοίο υπάρχει, δυό έχουμε παροπλισμένα μη ενεργά.»
* Γραμματείς (υπουργοί) που παρέδωσαν την εξουσία:
Γραμματεύς Εσωτερικών και Αστυνομίας Αναστάσιος Λόντος,
Οικονομικών Αθανάσιος Λιδωρίκης, Δικαιοσύνης Μιχαήλ Σούτσος,
Στρατιωτικών Αλέξανδρος Βλαχόπουλος και Ναυτικών Γεώργιος Γλαράκης.
Ο ίδιος ο Κυβερνήτης με μεγάλη θλίψη έγραφε πως….
[«άπό Καλαμάτας μέχρι Ναυπλίου, ούτε χωρίον ύπάρχει, ούτε κώμη,
ούτε πόλις μέ στέγασμα τό παραμικρόν,
[έκτεταμένοι άμπελώνες άποκεχερσωμένοι καί άκόμη
κοιλάδες πολύωροι, άλλοτε μέν σιτοπληθείς,
[σήμερον άφοροι καί καταλελιμνασμένοι άπό πλημμύρας ποταμών,
ένθα άναζητούσιν τάς έαυτών έστίας άνά μέσον τών έρήμων
[καί τών συντριμμάτων… μέλη χιλιάδων φονευθέντων πολεμιστών.»
Δεν ξέρω γιατί το κεφάλι του δεν κοπάνησε στον τοίχο μετά απ’ αυτά, μα ξέρω
[πως σαν του ζήτησαν οι εκπρόσωποι στο Σύνταγμα να ορκιστεί,
αρνήθηκε, εξηγώντας ότι «αυτό περιέχει άρθρα ακυρωτικά όρων της Συμφωνίας
[που ήδη υπογράψαμε για να μας λευτερώσουν… κι αυτό δεν πρόκειται να το δεχτεί
με τίποτα και ποτέ καμιά από τις τρεις προστάτιδες δυνάμεις», συμπληρώνοντας
[ότι θα κυβερνήσει με όποιο τρόπο έκρινε αυτός σωστό, κι επίσης πως απαιτεί
η Βουλή των Εκπροσώπων να δηλώσει κατηγορηματικά πως θα παραιτηθεί...
[«σε περίπτωση όμως που δεν δέχεστε, είπε, φεύγω με το καράβι αύριο το πρωί,
αντίθετα εάν δεχτείτε σε δύο μήνες θα συγκαλέσουμε εθνοσυνέλευση
[και έως να την συγκροτήσουμε, θα σχηματίσω κυβέρνηση προσωρινή.»
Να δεχτούν να κυβερνήσει με όποιο τρόπο έκρινε αυτός σωστό…. ?»
[οι εκπρόσωποι πάθαν ταράκουλο, σαν κεραυνός νάπεσε έν αίθρία,
«...’μείς ωρέ μαλλιοτραβιόμασταν μεταξύ μας χρόνια να ομονοήσουμε
[για να ψηφίσουμε το Σύνταγμα... και τούτος το σβήνει με τη μία ?»
Μα μπρος τους ήτανε ο γκρεμός και πίσω τους το ρέμα...
[τον Κυβερνήτη τον θέλαν και τον στείλαν εδώ του κόσμου οι ισχυροί,
πώς να τους πάνε κόντρα, χωρίς αυτούς οι Τούρκοι σίγουρα θα επικρατούσαν,
[έτσι κάναν το Σύνταγμα γαργάρα και δέχτηκαν, ό,τι από αυτόν είχε απαιτηθεί.
Ήταν μία απόφαση σαν πιστολιά του αφέτη, να φύγουν οι αθλητές,
[που ξεσηκώνεται ολάκερο το στάδιο από παροτρύνσεις και φωνές,
μιά απόφαση που όλους τους Έλληνες σύντομα θα τους ξεσηκώσει,
[θα τους φανατίσει, θα τους διχάσει, μέχρι τις έσχατες της Πολιτείας γωνιές,
και για μιά ολόκληρη τετραετία θα σφάζονται οι πατριώτες μεταξύ τους,
[χωρίς να ξέρουν οι περισσότεροι το πώς και το γιατί,
καθώς η εφαρμογή ή όχι του Συντάγματος δεν ήταν ο λόγος της σφαγής...
[αυτό μεν προβάλλονταν απ΄την παράταξη την αντικαποδιστριακή,
μα η αιτία ήτανε άλλη… με την συγκεντρωτική πολιτική του Κυβερνήτη,
[θίγονταν συμφέροντα εχόντων, όπως και ταξίματα από τη Φιλική,
με σοβαρότερο την υπόσχεση που δόθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη,
[τον ισχυρότερο, πως αν πολεμήσει η Μάνη, η ηγεμονία του Μοριά θα του δοθεί.
Όμως ας πάρουμε τα γεγονότα με τη σειρά… με το που ήρθε ο Κυβερνήτης,
[παρά το χάος που βρήκε, όπως ήδη αναφερθήκαμε σε αυτό,
γνωρίζοντας άριστα τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θεώρησε απαραίτητο
[πρωτίστως την εκδίωξη των Τούρκων από την Στερεά Ελλάδα και τόβαλε σκοπό
να φτάσει τα σύνορα ως τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού, έτσι ώστε όταν
[θα έφτανε των “Διαπραγματεύσεων η ώρα”, η Ελλάδα να διεκδικήσει
με επιχείρημα ισχυρό επέκταση των συνόρων... αφού η τρόικα είχε αποφασίσει
[μόνο σε Πελοπόννησο και Κυκλάδες το νέο κράτος μας να στήσει.
Και ‘κει επάνω στις προετοιμασίες, Απρίλη μήνα, σκάει ο νέος Ρωσοτουρκικός,
[ο ένατος πόλεμος ? ο δέκατος ? ποιός να θυμάται, ποιός βάσταγε λογαριασμό !
Οι Τούρκοι χάναν αβέρτα μάχες και θεωρήθηκε από τον Καποδίστρια ευνοϊκή στιγμή
[να πάρουμε εδάφη, μ’ έναν υπέρ των Ρώσων που πολεμούσαν, αντιπερισπασμό,
δηλαδή να απασχολήσουμε οθωμανικές δυνάμεις ελευθερώνοντας συγχρόνως περιοχές,
[που είχαν από τους Έλληνες κατακτηθεί στης Επανάστασης τον πρώτο τον καιρό,
κι από τους Οθωμανούς είχαν επανακτηθεί και είχαν μάλιστα κινδυνεύσει
[πολλές άλλες περιοχές που διεσώθησαν με θυσίες από τον "εξ ατάκτων ελληνικό στρατό".
Ο πεπειραμένος διπλωμάτης Κυβερνήτης γνωρίζοντας ότι οι Αγγλογάλλοι,
[δεν θέλαν με τίποτα. τους Ρώσους. στις θάλασσες τις Μεσογειακές
που θεωρούσαν μαγαζί τους, και βλέποντας τη Ρώσικη αρκούδα να παίρνει στο κυνήγι
[τον Τούρκικο στρατό, να κατεβαίνει νικήτρια ακάθεκτη προς αυτές,
και ότι θα λευτέρωνε χώρες των Βαλκανίων και την Ελλάδα φυσικά,
[με τη επιρροή δε που θάχε, μοιραία αργότερα σε όλες και για όλα,
θα έλεγχε τη Μεσόγειο... πατάει λοιπόν τον κάλο ο Καποδίστριας των Αγγλογάλλων,
[‘κει που πονούσαν δηλαδή, «σπεύστε, τους λέει, με στρατό στη χώρα
για να προλάβετε να έχετε εσείς στο μέλλον επιρροή, να ενωθείτε με το στρατό μας
[να διώξουμε όλοι μαζί Τούρκους και Αιγύπτιους» και τους αποστέλλει τη γραφή.
Οι τρεις ισχυροί την καλοείδανε την πρόταση, καθένας βέβαια απ’ τη σκοπιά του,
[οι Ρώσοι σκεφτήκαν «Μας συμφέρει κι άλλο μέτωπο κατά των Οθωμανών,
που έχουμε ήδη δυό ανοιχτά», οι Άγγλοι πάλι είπαν «Ας πάνε οι Γάλλοι αφού θέλουν,
[να πολεμούν τα δυό κορόιδα (Ρωσία-Γαλλία) υπέρ ημών, των Βρετανών,
καθώς η ιστορία αυτή είν’ ήδη τελειωμένη, οι Έλληνες θέλουν εμάς,
[τους είχε πείσει ο φίλος μας Μαυροκορδάτος από πολλών ετών...
και τόσο πολύ είχαν πεισθεί που από το 1825 είχαν ζητήσει μόνοι τους τελικά
[επισήμως μάλιστα, να γίνουν προτεκτοράτο μας, κι ας μείνει ονειροπολών
ο Καποδίστριας, οι δε Γάλλοι μάταια ας ελπίζουν για επιρροή στο νέο κράτος
[και οι Ρώσοι Μεσόγειο θα βγούν (βάση Συρία)... αφού περάσει ο παρών αιών !»
Το καλοκαίρι του ‘28 σε Διάσκεψη στο Λονδίνο των Ισχυρών
[ο εκπρόσωπος της Γαλλίας πρίγκιπας Jules de Polignac θα εισηγηθεί:
«Αποστολή Αγγλογαλλικού στρατού που συνεργαζόμενος μετά των Ελλήνων,
[να διώξουν απ’ τον Μοριά την Αιγυπτιακή δύναμη τη στρατιωτική».
Ο Καποδίστριας τον Ιούνιο με υπόμνημά του αποδεχόταν την αποστολή
[του συμμαχικού στρατού, οι Άγγλοι όμως δεν θέλησαν συμμετοχή
Βρετανικού στρατεύματος, οι Ρώσοι συνέναισαν, έτσι υπεγράφη στις 19 Ιουλίου
[πρωτόκολλο στο Λονδίνο, και εξ ονόματος των άλλων δύο θα πραγματοποιηθεί
εκ μέρους της Γαλλίας μιά κολοσσιαία πολεμική επιχείρηση,
[τέτοιου μεγέθους που δεν το πίστευαν στα μάτια τους οι Ρωμιοί:
Ένας στόλος, εξήντα φορτηγών πλοίων, προστατευόμενος από πολλά πολεμικά
[μετέφερε, πάνω από χίλια άλογα του ιππικού, εξοπλισμό, τροφές,
πυρομαχικά, βαρέα όπλα και μεγάλο αριθμό χρημάτων για την Κυβέρνηση
[του νέου Έλληνα Κυβερνήτη, ακόμα τρεις ταξιαρχίες πεζικού γραμμής ώστε αυτές
να ενισχύουν ένα Σύνταγμα Έφιππων Κυνηγών και τέσσερα σώματα Πυροβολικού
[με πυροβολαρχίες, 12 για πολιορκία, 8 πεδινές και 12 ορειβατικές.
Ήτανε εμφανές πως η Γαλλία ήθελε να στηρίξει τα πρώτα βήματα
[της απελεύθερης Ελλάδας και να έχει βέβαια κι αυτή στη περιοχή επιρροή,
πράγμα που ήθελαν κι οι Άγγλοι αλλά δεν τάβαζαν με την Τουρκιά, ενώ οι Γάλλοι
[βοηθούσαν νάχει η Ελλάς στρατό ώστε ελεύθερη να έχει κάποια ισχύ1.
Δυό τρεις βδομάδες χρειάστηκε μόνο, ο Μαιζών να σώσει την Ελλάδα
[την ώρα που εκείνη κινδύνευε δραματικά από αφανισμό,
γιατί παρά την ήττα στο Ναυαρίνο, ο Ιμπραήμ με φονικό μένος συνέχιζε επί μήνες
[να σφάζει και να καίει ενώ ο Καποδίστριας βρισκότανε εδώ
ως πρώτος κυβερνήτης, και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς τον Γάλλο στρατηγό
[ο Ιμπραήμ θα είχε πνίξει στο αίμα όλο τον χώρο τον Πελοποννησιακό.
Τα γεγονότα συνέβησαν ως εξής: 20 μέρες πριν αφιχθεί ο Γάλλος, οι Βρετανοί
[υπέγραψαν τη “Συνθήκη της Αλεξάνδρειας” με τον μπαμπά του Ιμπραήμ Αλή,
με την οποία ο αιγύπτιος πασάς δεσμευόταν να απελευθερώσει
[τους αιχµαλώτους Έλληνες και να μεριμνήσει ο στόλος του να σταλεί
στην Πελοπόννησο να παραλάβει τον αιγυπτιακό στρατό,
[ακόμα όριζε η Συνθήκη ότι θα παρέµεναν αιγυπτιακές φρουρές
στα κάστρα Μεθώνης, Κορώνης, Ναυαρίνου και Πατρών... μα σαν φτάνει ο Μαιζών
[στη Πελοπόννησο δηλώνει στον Ιμπραήμ «Τέλειωσες, φεύγεις θες δεν θες»,
πως δεν δεσμεύεται απ’ τη συνθήκη που υπόγραψε ο Μεχμέτ Αλή
[με τον Βρετανό ναύαρχο Κόδριγκτον, και επί τόπου την ακυρώνει,
αναλογιζόμενος ίσως, τους 185 Γάλλους που πέσαν μαχόμενοι στο Ναυαρίνο
[από κανόνια Αιγύπτιων, και η οργή του για τον χαμό τους τον φουντώνει:
«Μαζέψτε τα Μισιρλίδες κι όξω από δω…» μα δαύτοι ταμπουρώνονται
[στα φρούριά τους… τότε ο Γάλλος που δεν μπλοφάρει σε επίθεση προχωρεί.
Στη θέα του πανίσχυρου στρατού του οι Αιγύπτιοι προσκυνο-παραδοθήκανε
[και στις 20 Σεπτεμβρίου άρον-άρον ο Ιμπραήμ αποχωρεί.
Παράλληλα με την άφιξη των Γάλλων άρχισε ο Καποδίστριας πόλεμο
[στη Στερεά Ελλάδα για την επίτευξη στόχων που αναφέραμε ήδη, και με ευχές
έστειλε σαν αρχηγούς του στρατού Ανατολικής Στερεάς, τους Δημήτριο Υψηλάντη
[και Κίτσο Τζαβέλα που κατάφεραν να ανακαταλάβουν πολλές περιοχές.
Στη Δυτική Στερεά, αρχιστράτηγος ορίστηκε ο Βρετανός φιλέλληνας Τσορτς
[που λευτέρωσε τη Βόνιτσα… τελικά οι προσδοκίες του Κυβερνήτη βγήκαν αληθινές.
Μα έχοντας συγκεντρώσει εν τω μεταξύ στα χέρια του όλη την εξουσία
[προκαλεί δυσαρέσκειες στους Μαυρομιχαλαίους και σε πολλούς άλλους
κυρίως στη Μάνη όπως και στην πανίσχυρη Ύδρα με αποτέλεσμα
[να δημιουργηθεί κίνημα υποστηριζόμενο από τους Αγγλογάλλους
που θεωρούσαν τον Κυβερνήτη φερέφωνο και όργανο του Τσάρου,
[αποκαλέστηκαν αντικαποδιστριακοί - συνταγματικοί και μετά πάθους
θα πολεμήσουν τον Καποδίστρια με εξοντωτική μανία, η αναρχία θα κυριαρχήσει
[όπως και η οικονομική κακοδαιμονία, μ’ ένα σωρό από θανάτους !
Αξίζει εδώ ν’ αναφέρω πως κάμποσες μεγάλες μορφές του πνεύματος,
[όπως οι Ίψεν, Τολστόι, Βερν, διάλεξαν να γεννηθούν εφέτος, το 1828 μαθές...
μαζί με τους, Αισχύλο, Όμηρο, Ευριπίδη, Αριστοτέλη, Θουκυδίδη
[Ηρόδοτο, και Πλάτωνα, της ελληνικής αρχαίας διανόησης τις κορυφές,
που και αυτοί διαλέξαν φέτος να γεννηθούν, για δεύτερη φορά,
[μετά του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου την υπογραφή,
αφού για δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια τούς είχαν κάποιοι μισέλληνες στην εξορία,
[αλλάζοντάς τους και ιθαγένεια ενίοτε, όπως του Πυθαγόρα* δηλαδή.
[ώστε σαν ελευθερωθεί κι αφού αναγνωριστεί σαν κράτος νάχει ισχύ»,
γράφτηκε στις 20/1/2022, ακριβώς την ώρα που σκίζαν τον ουρανό μας,
[τα "Ραφάλ", τα Γαλλικά ιπτάμενα υπερόπλα… όπως και τότε, με πυγμή
βοηθά η Γαλλία την απειλούμενη πάλι Ελλάδα από την ζωντανή τότε
[Οθωμανική αυτοκρατορία, που στα κεφάλια κάποιων βαρεμένων ακόμα ζεί.
______________________________________________________
* Γεώργιος Λασσάνης, γιος του εύπορου Κοζανίτη εμπόρου Ιωάννη Λάτσκου Σαπουντζή και της Αικατερίνης Χατζηκλήμου (γεν. περ. 1776). Μετά από μία μάλλον σύντομη διαμονή στην Πέστη, ανεχώρησε για τη Λειψία της Γερμανίας. Εκεί ενδέχεται να παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της πόλης ως ελεύθερος ακροατής.
Έμεινε στη Λειψία έως το 1816 ή τις αρχές του 1817. Το 1816, ενώ βρισκόταν στην κεντρική Ευρώπη μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία.
Από την κεντρική Ευρώπη μετακινήθηκε στα Βαλκάνια. Το 1817 βρισκόταν στο Ιάσιο και τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς στο Βουκουρέστι. Από εκεί στη Μόσχα, όπου κατηχήθηκε από τον Κωνσταντίνο Πεντεδέκα σε κάποιον από τους ανώτατους βαθμούς της Φιλικής Εταιρείας.
Τον Σεπτέμβριο του 1818 τον βρίσκουμε εγκατεστημένο στην Οδησσό της Ρωσίας.
Συμμετείχε ενεργά στη θεατρική δραστηριότητα της πόλης, ως δραματουργός και ηθοποιός του ελληνικού ερασιτεχνικού θιάσου. Για το θίασο αυτόν έγραψε το 1818 το μονόπρακτο Ελλάς (δημοσιεύτηκε το 1820) και το 1819 συνέταξε τη θεατρική διασκευή «Αρμόδιος και Αριστογείτων». Τα έργα παραστάθηκαν το 1819 με συμμετοχή του ίδιου ως ηθοποιού. Το 1819 ο Λασσάνης δραστηριοποιήθηκε ως παιδαγωγός.
Μαζί με τον Φιλικό Γεώργιο Γεννάδιο (1786-1854), δάσκαλο του Ελληνεμπορικού Σχολείου της Οδησσού, συνέταξαν μια Εγκυκλοπαιδεία των παιδικών μαθημάτων (Μόσχα 1820) με στόχο να τη χρησιμοποιήσουν στη διδασκαλία στο παραπάνω εκπαιδευτικό ίδρυμα.
Την ίδια και την επόμενη χρονιά εισήγαν εκεί την αλληλοδιδακτική μέθοδο, ακολουθώντας χωρίς καθυστέρηση την επίκαιρη τότε παιδαγωγική τάση που είχε εκδηλωθεί στη Δύση.
Στις αρχές Αυγούστου του 1820, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο οποίος είχε αναλάβει εν τω μεταξύ την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας (12.4.1820), έφτασε στην Οδησσό, ο Λασσάνης εντάχθηκε στο στενό περιβάλλον του.
Τον Σεπτέμβριο του 1820 ο Λασσάνης εγκατέλειψε την Οδησσό μαζί με τον Υψηλάντη, συνοδεύοντάς τον ως «γραμματικός» του στο Ισμαήλι της Βεσσαραβίας, όπου επρόκειτο να συναντηθεί με ηγετικά στελέχη της Φιλικής, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Γρηγόριο Δικαίο, τον Χριστόφορο Παρραιβό κ.ά., και να αποφασίσουν το πέρασμα από την «ιδεολογική και οργανωτική προετοιμασία» της Επανάστασης «στην άμεση ένοπλη εξέγερση».
Στο εξής ο Λασσάνης έμεινε στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αναλαμβάνοντας καταρχάς τις συνεννοήσεις με τον ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσο. Μετά την κήρυξη της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, τον Απρίλιο του 1821, ο Λασσάνης ακολούθησε τον Υψηλάντη στο Τιργοβίστι, όπου διορίστηκε Αρχιγραμματέας του «Γενικού Βουλευτηρίου» του συγκεντρωμένου ελληνικού στρατού. Στις 7/19 Ιουνίου ο Λασσάνης έλαβε μέρος στην τραγική μάχη στο Δραγατσάνι ως χιλίαρχος του Ιερού Λόχου.
* Καποδίστριας: Έλληνας πολιτικός και διπλωμάτης. Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας και πρώτος Κυβερνήτης του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, το οποίο ίδρυσε εκ θεμελίων και με την προσωπική του περιουσία. Σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία και νομικά στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα.
 |
| Ναύπλιο |
Η άφιξη του έκανε μεγάλη αίσθηση και συγκίνηση γεμίζοντας τον πληθυσμό με ελπίδα. Στα πλαίσια όμως της προσπάθειάς του να σταματήσει τις εμφύλιες διαμάχες, να επιβληθεί στα τοπικά συμφέροντα, να δώσει γη στους άκληρους να δημιουργήσει ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος με κεντρική διοίκηση, νομική και εκτελεστική εξουσία μάλιστα, φέρθηκε αυταρχικά σε πολλές περιπτώσεις. Οι πρώτες εντυπώσεις, τα πρώτα συναισθήματα του Κυβερνήτη όπως μας τα παραδίδει από τη συνομιλία του με τον Γεωργάκη Μαυρομιχάλη, ο Γ. Τερτσέτης στα «Απόλογα του Καποδίστρια»:
«Είναι καιροί ποῦ πρέπει νά φορούμε ὀλοι ζώνη δερματένια καί νά τρῶμε ἀκρίδες
καί μέλι ἄγριο. Εἴδα πολλά εἰς τήν ζωήν μου, ἀλλά σάν τό θέαμα ὄταν ἔφτασα ἐδώ
εἰς τήν Αἴγινα δέν εἴδα κάτι παρόμοιο ποτέ, καί ἄλλος νά μήν το ἰδεί…
“Ζήτω ὁ Κυβερνήτης, ὁ σωτήρας μας, ὁ ἐλευθερωτής μας” έφώναζαν γυναίκες
άναμαλλιάρες, ἄνδρες μέ λαβωματιές πολέμου, ὀρφανά γδυτά, κατεβασμένα ἀπό τίς
σπηλιές. Δέν ἥτον τό συναπάντημά μου φωνή χαράς, αλλά θρήνος.
Ἡ γῆ ἐβρέχετο μέ δάκρυα. Ἐβρέχετο ἡ μυρτιά καί ἡ δάφνη τοῦ στολισμένου δρόμου
ἀπό τόν γιαλό ὠς τήν ἐκκλησία. Ἀνατρίχιαζα μου ἔτρεμαν τά γόνατα, ἡ φωνή τοῦ
λαού μοῦ ἔσχιζε τήν καρδιά μου… Κατεβαίνω ὠς πολεμιστής εἱς τό στάδιον, θά
πολεμήσω ὠς κυβέρνησις, δέν λαθεύομαι τον έρωτα τῶν προνομίων ποῦ εἴναι
φυτευμένος εἰς ψυχές πολλῶν, τό ονειροπόλημα τῶν λογιοτάτων, ξένων πρακτικών
ζωής, τό φιλύποπτο, κυριαρχικό καί ἀνήμερο ἀλλοεθνών ἀνδρών. Ἡ νίκη θά εἴναι
δική μας ἀν βασιλεύση εἰς τήν καρδιάν μας μόνο τό αἴσθημα τό ἐλληνικό.
Ὁ φιλήκοος τῶν ξένων εἴναι προδότης».
Ο Κυβερνήτης από την πρώτη του επαφή με την ελληνική χώρα και το λαό της αντιλήφθηκε άμεσα ότι το κράτος και στην πιο υποτυπώδη του έννοια δεν υπήρχε.
Αυτή την πραγματικότητα, που εντελώς περιληπτικά περιγράφεται παραπάνω προσπάθησε ο Κυβερνήτης να διαμορφώσει εφαρμόζοντας ένα συνεπή και καθορισμένο προγραμματισμό. Στην προσπάθεια του αυτή έπρεπε να ανταποκριθεί σε δύο τουλάχιστον σχηματοποιημένες αντιλήψεις. Από τη μία οι λαϊκές προσδοκίες και ελπίδες για την πραγμάτωση των ιδανικών της δικαιοσύνης και της ισότητας, που τον ανήγαγαν σε θεόπεμπτο αρχηγό. Από την άλλη πλευρά οι προσδοκίες των ηγετικών ομάδων (προεστών, οπλαρχηγών, κοτζαμπάσηδων, φατριών), που περίμεναν το νέο ελληνικό κράτος να εξασφαλίσει την προνομιακή μεταχείριση που είχαν στο παλιό καθεστώς (οθωμανικό σύστημα). Δυστυχώς τίποτα δεν θα είναι εύκολο για αυτόν. Λόγω της ισχνής οικονομικής κατάστασης του κράτους επιχείρησε να συνάψει δάνειο με τράπεζες του εξωτερικού, προσπάθεια που δεν ευοδώθηκε λόγω των αντιδράσεων της Μεγάλης Βρετανίας.
Παρόλα αυτά η Ρωσία και η Γαλλία ανέλαβαν να ενισχύσουν οικονομικά την Ελλάδα, ενώ ιδιαίτερη φροντίδα επέδειξε ο Τσάρος, αποστέλλοντας 3.750.000 γαλλικά φράγκα.
Επιλέγει να δημιουργήσει το πρώτο Νομισματοκοπείο του νέου κράτους στην Αίγινα,
όπου και θα εγκαταστήσει το Κυβερνείο, την έδρα της κυβέρνησής του και του Πανελληνίου, του διορισμένου αντιπροσωπευτικού σώματος, με το οποίο στην αρχή θα αντικαθιστούσε τη Βουλή.
Αρχές του 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας έλαβε ως δωρεά 1.500.000 ρούβλια από τη ρωσική κυβέρνηση αλλά και άλλες αξιόλογες δωρεές από τους υπόλοιπους συμμάχους των Ελλήνων. Τα χρήματα αυτά έδωσαν στον κυβερνήτη την ευκαιρία να ξεκινήσει αμέσως τη δημιουργία εθνικού νομίσματος. Ενεργώντας ταχύτατα δίνει εντολή και στις 22 Μαΐου
1828 ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος τον οποίο διόρισε ως πρώτο έφορο του υπό ίδρυση Εθνικού Νομισματοκοπείου Ελλάδος, πήγε σε ειδική αποστολή στη Μάλτα και με 100 στερλίνες αγόρασε 2 μηχανές κατασκευής νομισμάτων του 1783 και 1797.
Ανήκαν στο Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών της Μάλτας, που είχε πάψει να λειτουργεί πριν 30 χρόνια όταν το τάγμα εκδιώχθηκε από τους Γάλλους και εγκατέλειψε τη Μάλτα.
Μαζί με άλλα αναγκαία εξαρτήματα που αγόρασε στη Μασσαλία, στις 20/11/1828 έστησε
το νομισματοκοπείο στην Αίγινα, στο ισόγειο του κτιρίου, που ο λαός ονόμασε «το παλάτι
του Μπάρμπα-Γιάννη» και χρησίμευσε ως κυβερνείο του Ιωάννη Καποδίστρια για λίγο καιρό προτού μετακομίσει στην πρωτεύουσα στο Ναύπλιο.
Οι λόγοι της επιλογής να έχει εποπτεία στην πηγή των οικονομικών του νέου κράτους, εκεί στην αυλή της μέχρι τότε οικίας Μοίρα, είναι να αποφευχθεί η κατάχρηση του εθνικού νομίσματος, ο φόβος πιθανής “ρεμούλας” δηλαδή.
Οι πρώτες πλάκες κοπής των νομισμάτων αυτών χαράκτηκαν από τον Γρηγόρη Χατζή Αρμένη χρυσοχόο της εποχής. Τα πρώτα νομίσματα της ελεύθερης Ελλάδας εκόπησαν στις 27/06/1829. Τελικά θα τεθούν σε κυκλοφορία 4 εκδόσεις. Ο αργυρός «Φοίνικας», τα χάλκινα «λεπτόν», «πεντάλεπτον» και «δεκάλεπτον» και το 1830 το χάλκινον «εικοσάλεπτον».
Είκοσι πέντε αιώνες μετά, στον ίδιο τόπο της Αίγινας, που ήταν αποικία των Αργείων από τον βασιλιά του Άργους τον Φείδωνα, και είχε κοπεί ο Αιγινήτικος στατήρας, το πρώτο αρχαίο ελληνικό νόμισμα οι «χελώνες». Από την μία πλευρά το έμβλημα της θαλάσσιας χελώνας, που ήταν σύμβολο της Αφροδίτης που προστάτευε τα ταξίδια και το θαλασσινό εμπόριο και βάρος 13 περίπου γραμμαρίων καθαρού αργύρου και από την άλλη το έγκοιλο που παριστάνει σε απλή σχηματική μορφή, άνθρωπο που βαδίζει.
Σε έναν μαρμάρινο κατάλογο του 3ου αι. π.Χ. το “Πάριο χρονικό” όπου καταγράφονται γεγονότα και προσωπικότητες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αρχαία ελληνική ιστορία, διαβάζουμε ότι: ο Φείδων ο Αργείος κατασκεύασε αργυρό νόμισμα στην Αίγινα. Οι χελώνες της Αίγινας αποτέλεσαν ένα από τα πιο διαδεδομένα νομίσματα του ελληνικού κόσμου, για περίπου τετρακόσια χρόνια, και έχουν βρεθεί σε περιοχές όπως η Αίγυπτος και η Περσέπολη. Έπαιξε σημαντικό ιστορικό ρόλο στην ανάπτυξη του εμπορίου σε όλον τον γνωστό ιστορικό κόσμο της εποχής εκείνης ( από την Ιλλυρία ώς την Αίγυπτο και από την Ισπανία ώς την Μαύρη Θάλασσα ( Κριμαία) δεδομένου ότι γινόταν εύκολα αποδεκτό για τις εμπορικές συναλλαγές. Ήταν ουσιαστικά το πρώτο εν λειτουργία ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα, το πρώτο ΕΥΡΩ κατά κάποιο τρόπο. Το νόμισμα βρίσκεται στην ΑΘΗΝΑ στο Νομισματικό Μουσείο και χρονολογείται τον 6 αι. π.Χ.
Ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 11 Φεβρουαρίου 1776 την περίοδο της Ενετοκρατίας. Ο πατέρας του Αντώνιος - Μαρία καταγόταν από οικογένεια ευγενών, καθώς και η οικογένεια της μητέρας του Διαμαντίνας Γονέμη.
Τον Ιανουάριο 1809 μετά από πρόσκληση του Τσάρου Αλέξανδρου Α'. θα μετέχει στη διπλωματική υπηρεσία της Ρωσίας. Το 1813, θα διοριστεί εκπρόσωπος της Ρωσίας στην Ελβετία με σκοπό να συνεισφέρει στην απαλλαγή της από την επιρροή του Ναπολέοντα. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενότητα, ανεξαρτησία και την ουδετερότητα της Ελβετίας και συνεισέφερε τα μέγιστα στο ελβετικό σύνταγμα, που προέβλεπε 19 αυτόνομα κρατίδια (καντόνια) ως συστατικά μέλη της ελβετικής ομοσπονδίας.
Στο Συνέδριο της Βιέννης, έθεσε τις βάσεις της «Ιεράς Συμμαχίας», ως μέλος της ρωσικής αντιπροσωπίας, αποτελώντας το φιλελεύθερο αντίβαρο στην αντιδραστική πολιτική του αυστριακού πρίγκιπα Μέτερνιχ.
Πέτυχε την εξουδετέρωση της αυστριακής επιρροής, την ακεραιότητα της Γαλλίας υπό Βουρβόνο μονάρχη, μετά την πτώση του Ναπολέοντα, καθώς και τη διεθνή ουδετερότητα της Ελβετίας, υπότην εγγύηση των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η καταγωγή των Καποδίστρια ήταν από το ακρωτήριο Ίστρια της Αδριατικής (Capo d'Istria), ενώ κατ' άλλους από τη Βενετία. Το αρχικό της όνομα ήταν Βιττόρι, ενώ πρώτος
ονομάστηκε Καποδίστριας ο Βίκτωρ Βιττόρι, ο οποίος κατέφυγε το 1373 στην Κέρκυρα για πολιτικούς λόγους.
Την ιδέα να κληθεί ο Καποδίστριας ως κυβερνήτης της Ελλάδας την είχε διατυπώσει πρώτος ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος στην από 27-10-1821 επιστολή του προς τον Δημήτριο Υψηλάντη. Ο Υψηλάντης επίσης υπέγραψε πρόσκληση του Καποδίστρια το 1822 και ο Πετρόμπεης το 1824.
Ο Καποδίστριας επισκέπτεται την Πετρούπολη και αποδεσμεύεται επισήμως από την υπηρεσία του Τσάρου, ώστε ελεύθερος δεσμεύσεων να αποδεχθεί την πρόταση που του έγινε. Στις 30 Μαρτίου 1827, στη Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, εκλέγεται Κυβερνήτης της Ελλάδας με θητεία επτά ετών.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις της συνέλευσης, ο Κυβερνήτης θα δεσμευόταν από το Σύνταγμα της Επιδαύρου, έτσι όπως θα αναθεωρείτο από τη Συνέλευση.
Σημαντικό ρόλο στην κλήση του Καποδίστρια στην Ελλάδα διαδραμάτισε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αρχηγός του Αγγλικού κόμματος τότε, αν και αρχικά ήταν κατά της εκλογής του. Άλλαξε όμως γνώμη στη συνέχεια.
Η εκλογή του θεωρήθηκε ως ήττα της αγγλικής εξωτερικής πολιτικής και νίκη της Ρωσίας. Και είναι γεγονός ότι μεταξύ Καποδίστρια και Αγγλίας υπήρχε αμοιβαία δυσπιστία.
* Κανόνια Ελλήνων βαράγαν Έλληνες, Στις ένοπλες συγκρούσεις θα σκοτωθεί ο γιος του Κολοκοτρώνη, Πάνος, και ο Γέρος του Μοριά καταβλήθηκε τόσο ώστε παραδόθηκε στην κυβέρνηση. Χαρακτηριστικό και το παράπονο του στρατηγού Μακρυγιάννη:
«Πήρα όρκο να πολεμήσω τους Τούρκους και όχι τους Έλληνες».
Ο Γάλλος μοίραρχος Δεριγνύ άλλωστε γλαφυρά είχε αναφερθεί:
«Οι φοβερές προετοιμασίες των Τούρκων δεν καταφέρνουν τίποτα. Συμπληρώνεται
το τρίτο έτος της ελληνικής Επανάστασης και οι αγώνες των Τούρκων δεν έχουν
αποτέλεσμα. Οι Τούρκοι μπορούν να καταστρέψουν τους Έλληνες, όχι όμως και να
τους υποτάξουν... Από την άλλη μεριά, οι Έλληνες τρώγονται μεταξύ τους μόλις
η τύχη τούς χαμογελάσει λίγο και δεν μπορούν να κάνουν περισσότερα απ' όσα
έχουν καταφέρει μέχρι τώρα...».
* Πυθαγόρας, η Αυστραλέζα συγγραφέας Μάργκαρετ Βερτχάιμ με σπουδές στη Φυσική, Μαθηματικά και Καλές Τέχνες, στο βιβλίο της “Το παντελόνι του Πυθαγόρα” δεν αποδέχεται τον Πυθαγόρα ώς Έλληνα! Όμως οι γραφές όμως έχουν άλλη γνώμη… Οι περισσότεροι αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Απολλώνιος στο «Περί Πυθαγόρου», ο Πορφύριος στο «Πυθαγόρου Βίος» και ο Ιάμβλιχος στο «Περί του Πυθαγορείου βίου» συμφωνούν πως ο Πυθαγόρας είναι Έλληνας Σάμιος:
Ο πατέρας του Πυθαγόρα ο Μνήσαρχος είχε βρεθεί λένε στους Δελφούς για εμπορικούς λόγους, μαζί με την έγκυο μητέρα του, που ακόμα δεν το γνώριζε, ζήτησε χρησμό από την Πυθία σχετικά με το επικείμενο ταξίδι του προς την Συρία. Η Πυθία χρησμοδότησε ότι η γυναίκα του που εγκυμονεί θα γεννήσει παιδί που θα διαφέρει κατά την ωραιότητα και τη σοφία από όλους τους ανθρώπους και θα καταστεί πάρα πολύ ωφέλιμο στο ανθρώπινο γένος. Τελικά η μητέρα του γέννησε όσο βρίσκονταν στην φοινικική Σιδόνα και ο Μνήσαρχος θα ονομάσει τον γιο του Πυθαγόρα καθώς είχε προφητευτεί από τον Πύθιο Απόλλωνα.
Για τους αρχαίους ήταν αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η ψυχή του Πυθαγόρα είχε αποσταλεί από την ανώτατη αρχή του Απόλλωνα, είτε επειδή ήταν συναφής είτε κατ' άλλον τρόπο συνδεδεμένη με τον θεό. Η ίδια του η γέννηση και η ποικίλη σοφία της ψυχής του το αποδείκνυαν ολοφάνερα.
__________________________________________________________________________
Απόσπασμα από το έμμετρο έργο
"ΙΣΤΟΡΙΕΣ και ΥΣΤΕΡΙΕΣ της ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Στίχοι - Κείμενα: Παναγιώτης Β. Ματαράγκας
Επιμέλεια - Αποτύπωση: Κ. Γ. Ραπακούλια
Ιστορίες και Υστερίες της Ιστορίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.