1491, "Κλάψε τώρα σαν γυναίκα για τη πόλη..."

 

1491

Οι άλλοτε αήττητοι Άραβες πολεμιστές,
                                                       [με τα κεφάλια κατεβασμένα,
στις εικοσιπέντε Νοεμβρίου χίλια τετρακόσια ενενήντα ένα, 
μετά την ήττα τους σε όλα τα μέτωπα, υπογράφουν
                        [την Συνθήκη της Γρανάδας, δηλαδή την αρχή
του τέλους της Αραβικής παρουσίας,
                                              [σε όλη τη χερσόνησο την Ιβηρική,
και του εκτοπισμού τους πέραν του Γιβραλτάρ,
                                                       [σ' Ευρώπη, Ασία και Αφρική.

Πριν κάπου οκτακόσια χρόνια,
                    [οι Άραβες σαν ορμητικός χείμαρρος ξεχυθήκαν,
 
κι αφού όλη τη βόρεια Αφρική σαρώσανε,
                                          [από το Γιβραλτάρ μ' ορμή εμπήκαν,

στο Ευρωπαϊκό έδαφος ...
       [και εν συνεχεία στην Ιβηρική τους πάντες κατακτήσαν...


Μόνο κάπου στη Γαλλία, οι Ευρωπαίοι,
                                                ["με ζόρι" ετούτους σταματήσαν.
 στη
περίφημη μάχη του Πουατιέ*                                                                     
                                              [ή "μάχη της Τουρ" (όπως επίσης είναι γνωστή),
που δυνάμεις Φράγκων και Βουργουνδών υπό τον Κάρολο Μαρτέλο,
                                          [κατάφεραν η Αραβική επέλαση να τελειώσει εκεί.

Οι Άραβες νικημένοι επιστρέφουν στην Ιβηρική,
                                                                     [και μόνιμα εγκατασταθήκαν
για αιώνες, κατά πως λέμε "αρμένικη ήταν επίσκεψη"
                                                             [ή και στη σλαγκ, "κατσικωθήκαν"....

Ώσπου μια μέρα... στη κατακτημένη Ιβηρική
                              [οι Κελτο-Βησιγότθοι, να πολεμήσουν αποφασίσαν.

Τώρα πια όλοι οι στρατοί και οι επιτελάρχες,
                                           [βασίζονται σ' ένα νέο όπλο, το πυροβολικό...

Όπως και στην Κωνσταντινούπολη, πυροβόλα βλέπουμε και 'δώ,
του Φερδινάνδου και της Ισαβέλας
να γκρεμίζουνε...                  
                                                     [της Γρανάδας τα μεσαιωνικά τα τείχη.

Το Αραβικό ιππικό, άλλοτε φόβος και τρόμος των εχθρών,
                                                                                    [
καμία δεν έχει τύχη,
το τσάκισαν.... τα πυροβόλα όπλα,
                                 [των Ευρωπαίων τα φοβερά πανίσχυρα κανόνια.


Το αήττητο ιππικό έχασε το πλεονέκτημα του,
                            [που
όλο νίκες τούς χάριζε τα προηγούμενα χρόνια,
με μιάς εξολοθρεύτηκε...! ανήκει πια στο παρελθόν,
                   [για μια φορά ακόμα,
νίκησε η πρόοδος και η τεχνολογία,
για να ακολουθήσει φυσικά η νίκη των Ισπανών,
                                                                        [και η Αραβική πανωλεθρία.

Η Αραγονο- Καστιλλιάνικη επιτυχία, εν μέρει,
                                               [και στα αρκεβούζια* ανήκει,                *πρόδρομος του τουφεκιού
πρωτόγονα μεν της εποχής ντουφέκια,
            [αλλά στη μάχη εκείνη βοήθησαν πολύ στη νίκη.

Κατόπιν εορτής, οι Άραβες κατάλαβαν, το πως απώλεσαν
                             [το πλεονέκτημα τους στις εκ του συστάδην μάχες.

(Πολλά στοιχεία που αναφέρω είν' από πρώτο χέρι,
            [από ντόπιους, σαν πήγα κάποτε με το καράβι στο Πασάχες.*            *Pasajes

"Επανάκτηση"... ήταν το σύνθημα των Ισπανών στον πόλεμο...
                                                                 [κείνο το περίφημο "ρεκονκίστα"*         *Reconquista 
κι αφού επαρκώς πανηγυρίσανε τη νίκη:  "Μαζεύτε τα...
                  [...φευγάτε απ' την Ιβηρική", είπαν στους Άραβες στα ίσα.

Έτσι οι Μαυριτανοί, πολύ ακριβά,
πληρώνουν,
                                                     [το ότι "σε 'κείνη" τη μάχη ηττηθήκαν,
κι από τους βασιλιάδες Φερδινάνδο και Ισαβέλλα,
                                   [να εγκαταλείψουν την Ισπανία υποχρεωθήκαν....


Συγκινημένος ο εμίρης Μωάμεθ ΙΒ',
                     [του ανάκτορου της "Αλάμπρα"* παραδίδει
τα κλειδιά    
στους στρατιώτες της Καστίλης...
                              [κι ο πόλεμος της Γρανάδας λήγει εκεί ουσιαστικά.


Οι Άραβες, μετά από τόσους αιώνες, μεταναστεύουνε,
             ["ριγμένοι" ποικιλοτρόπως οικονομικά, κινούνται προς Αφρική,
πίσω στα γνώριμα εδάφη που στην αρχική τους προέλαση
                                                                     [από αυτούς είχαν κατακτηθεί.


(Ως προς το "ριγμένοι" είναι πληροφορία από λαθρο-πηγάδες,
                                      (ξέρεις.... στο "δίκτυο" όλοι τους τάχα είναι πηγές,
πληροφορίες που άλλοι τις διαγράφουν,
                                                                 [κι απ' άλλους γίνονται πιστευτές.
Έτσι λοιπόν κάποιοι "κακοήθεις" γράφουν, πως "προ του φευγιού",
                  [με υπαναχωρήσεις "εντολών"... ισχύουν-δεν ισχύουν οδηγίες...
είχαν σαν αποτέλεσμα, στις περιουσίες να γίνουν.........    
                                                                                  [επίσημες λαθροχειρίες).

Ο Μοχάμεντ ο ΙΒ’ ξέσπασε σε λυγμούς
                                         [βλέποντας από μακριά,
την πόλη των προγόνων του
                                              [για τελευταία φορά.

«Κλάψε τώρα σαν γυναίκα για την πόλη,
                                             [μα όσο και να κλαφτείς,
η ιστορία θα γράψει ότι εσύ σαν άντρας
                          [δεν μπόρεσες να την υπερασπιστείς"

του είπε η μητέρα του οργισμένη,
                      [και ως σήμερα το σημείο του διαλόγου αυτού,
ονομάζεται «ο τελευταίος αναστεναγμός του Μαυριτανού»*.       *Suspiro de los moros



Για πάντα φύγαν οι Μαυριτανοί... μα η σφραγίδα τους,
                                                         [μένει ανεξίτηλη στην σημερινή Ισπανία.
Έθιμα π' αφήσαν θα βλέπαμε, αν σαν τουρίστες είμασταν εκεί:
                                      [ένα "φλαμένκο" ή μια αιματοβαμμένη ταυρομαχία
...που μέχρι κι ο ταυρομάχος, κλαίει, ενίοτε από τύψεις,
                                           [σαν συνειδητοποιεί το έγκλημά του,
που αφού περιέπαιξε και βασάνισε το αθώο ζώο,
                [το σκότωσε για να εισπράξει το χειροκρότημά του,
από τους αδηφάγους για βία θεατές....  
                                       [τους ηθικούς, θα έλεγα, αυτουργούς,
που ευτυχώς στις μέρες μας "ξεφωνίζονται",                                                                      [δικαίως, από συλλόγους φιλοζωικούς.

Πέρα από τα έθιμα, πλειάδα λέξεων Αραβικών,
                                                       [είναι εν χρήσει στην Ισπανική,
όπως "τάμπορ"*, το τύμπανο και "αδόβε, η κουβέρτα,                                *Tambor
   [που τ' άκουσα στην Ανδαλουσία, (κάποτε, βρέθηκα και κεί.

Αλλά και στους Ισπανόφωνους των ΗΠΑ είναι αισθητή
                                     [η επίδραση της εποχής προ-ρεκοκίνστα,
λέξεις αραβικές ακούς, όπως "Οχαλά"*, "μακάρι",                                          *Οjala
                            [μαζί με το Ισπανικό "αντίο", "Αστα λα βίστα*                     *Hasta la vista

Μελετώντας εκτενέστερα όλα τα περί Ισπανίας,
σε λεπτομέρεια της σημαίας,
                                         [σκάλωσα εκ περιεργείας.

Παρατήρησα κάτι που αξιομνημόνευτο το βρήκα,
              [κι ίσως και άλλοι Έλληνες να μην γνωρίζουν.

Σαν τη σημαία τους οι Ισπανοί
                                                 [στο κέντρο της ατενίζουν
"βλέπουν" τις στήλες που αναφέρει Όμηρος
                                               [τις "Στήλες του Ηρακλέους"

Άντε... άλλος τις στήλες, άλλος τη Μακεδονία,
         [έτσι κάτι να έχουμε όλοι εκ του αρχαίου κλέους....


Πρώτος ο Όμηρος, ονομάζει Ηράκλειες,                                                                           
                                      [και περιγράφει τις δυό στήλες αυτές,
και έπονται Διόδωρος, Στράβων, Ησίοδος, Ηλιόδωρος,
                                           [και ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς.
 

Ο δημιουργός του Οδυσσέα δε, χαρακτηριστικά,
                                                [αποκαλεί ως "Πύλες του Ωκεανού",
τις "στήλες σημάδια"....  Έεεε καπετάνιοι,
                                       [Βαστάτε "αλάργα"* καλού κακού.
________________________________________


* Μάχη του Πουατιέ, Αποτελεί ορόσημο για την ευρωπαϊκή μεσαιωνική ιστορία, καθώς αυτή έκρινε την αποσόβηση του κινδύνου από την αραβική εξάπλωση στην Δυτική Ευρώπη. Ο Κάρολος το 732 νικώντας κατά κράτος την αραβικό στρατό και διακόπτοντας την αραβική προέλαση στην καρδιά του δυτικού ευρωπαϊκού μεσαιωνικού χώρου, εδραίωσε την ισχύ του και αποκλήθηκε Μαρτέλος, δηλ. σφυροκόπος, από το ανελέητο σφυροκόπημα των αντιπάλων του.  

* Αρκεβούζιο, παλαιό πυροβόλο όπλο, τύπου τυφεκίου που εμφανίσθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα και χρησιμοποιήθηκε μέχρι το τέλος του 16ου αιώνα.
Βαρύ εμπροσθογεμές τυφέκιο που στηριζόταν στον ώμο και πυροδοτούνταν με εξωτερική σφύρα (λύκο) στην οποία προηγουμένως προσαρμοζόταν αναμμένη θρυαλλίδα.
Αργότερα αυτή αντικαταστάθηκε με σύστημα πυροδότησης δια σπινθήρων που προκαλούνταν από οδοντωτό τροχό πάνω σε τεμάχιο πυρίτη που γινόταν είτε με ελατήριο είτε με μοχλό.
Ήταν ο πρόδρομος των σημερινών τυφεκίων που παρεχώρησε περί το 1570 τη θέση του στο λεγόμενο μουσκέτο, το οποίο είχε ήδη αρχίσει να εμφανίζεται από το 1520. Οι ακτηρίδες (κοντάκια) των αρκεβουζίων έφεραν υπέροχες διακοσμήσεις από ελεφαντοστό και μάργαρο (σιντέφι). Τα δε καλλίτερα του είδους αυτού τυφεκίων κατασκευάζονταν στη Γερμανία, στο Πεδεμόντιο, και την Λομβαρδία.
Έμεινε στην ιστορία γιατί ήταν το πρώτο όπλο που μπορούσε να διαπεράσει τις βαριές πανοπλίες των ιπποτών κι έτσι ήρθε το τέλος για τις πανοπλίες, ως αποτελεσματικό μέσω προστασίας. 



* Γρανάδα, (Granada: ρόδι) H πόλη φέρεται να ονομάστηκε έτσι, λόγω του ότι έμοιαζε«σαν ρόδι ανοιχτό πάνω στο λόφο» 

 * Αλάμπρα Alhambra, Αραβικά: : الحمراء = Al-Ħamrā, μετ. «Το κόκκινο»Ανάκτορο και φρούριο των Μαυριτανών μοναρχών στην Γρανάδα , στα νότια της Ισπανίας (ή Αλ-Ανταλούς (Al-Andalus) όπως ήταν γνωστή κατά τη διάρκεια της κατασκευής του φρουρίου), το οποίο καταλαμβάνει ένα λόφο στο νοτιοανατολικό όριο της πόλης.

Το όνομα Αλάμπρα, το οποίο σημαίνει «το κόκκινο» στην αραβική, πιθανότατα αναφέρεται στο χρώμα των τούβλων που χρησιμοποίησαν οι Μαυριτανοί για να χτίσουν τα εξωτερικά τείχη. Εντούτοις, μερικοί προτιμούν την εξήγηση των Αράβων ιστορικών οι οποίοι λένε ότι η Αλάμπρα κατασκευάστηκε υπό «το φως των πυρσών». Λένε ότι αυτός ο νυχτερινός φωτισμός έδινε στα τείχη κοκκινωπό χρώμα στο οποίο παραπέμπει το όνομα του κτιρίου.
Αρχίζει να κτίζεται μετά την κατάληψη της Ισπανίας από τους Μουσουλμάνους βασιλείς η Αλάμπρα είναι η ζωντανή απεικόνιση του Μουσουλμανικού πολιτισμού στην Δυτική Ευρώπη. Η λεπτή κατασκευή της, που θυμίζει έντονα μιναρέ, οι εκτενείς λεπτομέρειες και η μίξη των φυσικών στοιχείων με αυτά που δημιούργησαν οι άνθρωποι αποκαλύπτουν την ικανότητα των Μαυριτανών τεχνιτών και καλλιτεχνών.
Οι Μουσουλμάνοι ηγεμόνες εγκατέλειψαν τελικά τη Γρανάδα και την Αλάμπρα το 1491, χωρίς όμως το φρούριο καθαυτό να δεχθεί επίθεση, όταν ο βασιλιάς Φερδινάνδος ο 2ος και η βασίλισσα Ισαβέλα κατέλαβαν την περιοχή με πολυάριθμο στρατό.
Μέσα στην Αλάμπρα ανεγέρθηκε το Παλάτι του Κάρολου Ε' από τον Κάρολο Κουΐντο το 1527. Το 1984 η Αλάμπρα, μαζί με τη Χενεραλίφε (Generalife) και το Αλμπαϊσίν (Albaicín) αναγνωρίστηκε ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO

* Στήλες του Ηρακλή, Η επικρατέστερη άποψη δηλαδή για το τι ακριβώς ήταν οι Ηράκλειες στήλες είναι πως πρόκειται για φάρους που ειδοποιούσαν τα πλοία για το σημείο από το οποίο έπρεπε να στρίψουν ώστε να μπουν από τον Ατλαντικό Ωκεανό στην Μεσόγειο και ακόμη ότι αυτοί οι φάροι είχαν και ρόλο φρυκτωριών. Ίσως να είναι ίσως οι παλαιότερες φρυκτωρίες.
Κατά τον Όμηρο άλλωστε οι στήλες αυτές ήταν σημάδι για το τέρμα των δύο ηπείρων και τις αποκαλεί χαρακτηριστικά ως πύλες του ωκεανού ή Τηλέτυπο. 

Η Αβίλη στήλη είναι ή ονομασία που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στον λόφο πού βρίσκετε στην πόλη Σέουτα (Θέουτα) στα παραλία την βόρειας Αφρικής, απέναντι από το Γιβραλτάρ. O λόφος αυτός και το Γιβραλτάρ έδιναν από μακριά την εντύπωση πως είναι δύο κολόνες (στήλες). Τις στήλες αυτές, κατά την αρχαία ελληνική μυθολογία, είχε στήσει ο Ηρακλής, γι’ αυτό και τις αποκαλούσαν Στήλες του Ηρακλέους.  Η άλλη στα Γήδειρα (σημερινή Κάδιθ) στην πλευρά της Ευρώπης.
 

Τόσο σημαντικός από άποψη στρατηγικής, χρηστικής και ιστορικής σημασίας ήταν ο ρόλος των Ηράκλειων στηλών που οι σύγχρονοι Ισπανοί και Πορτογάλοι, μιλώντας περήφανα για την ελληνική επιρροή της εποχής, προβάλουν ως σημαντικό μουσειακό μνημείο τους πύργους αυτούς. 
Οι Ισπανοί τιμώντας την ιστορία τους, τιμούσαν τις αρχαίες αυτές ελληνικές στήλες βάζοντας τες ως παραστάσεις στα ισπανικά σκούδα και τάλιρα που λέγονταν κολονάτα.

* Ο Αναστεναγμός του Μαυριτανού, Όταν ο τελευταίος βασιλιάς της Γρανάδας, ο Μποαμπδίλ (Μουχάμαντ ΙΒ΄), παρέδωσε την πόλη στον Φερδινάνδο και την Ισαβέλα, αυτός και η οικογένειά του εξορίστηκαν. Αφού έφυγαν από την πόλη, αναφέρεται ότι σταμάτησαν σε ένα ψηλό σημείο που τώρα ονομάζεται Ελ Σουσπίρο ντελ Μόρο (Ο Αναστεναγμός του Μαυριτανού). Καθώς έριχναν μια τελευταία ματιά στο ένδοξο κόκκινο παλάτι τους, η μητέρα του Μποαμπδίλ αναφέρεται ότι είπε στο γιο της: «Κλάψε σαν γυναίκα για όσα δεν μπόρεσες να υπερασπιστείς σαν άντρας!» 

* Ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα τέθηκαν επίσης επικεφαλής της εκδίωξης των Μαυριτανών και των Εβραίων από την Ισπανία. Μεταξύ του 1480 και του 1492, εκατοντάδες Εβραίοι και Μαυριτανοί που είχαν εκχριστιανιστεί και προσελκυστεί στο Ρωμαιοκαθολικισμό συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν, ανακρίθηκαν ή κάηκαν στην πυρά στην Καστίλη και στην Αραγωνία.
Αμέσως ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα διέταξαν το διαχωρισμό κοινοτήτων, ώστε να δημιουργηθούν ξεχωριστοί οικισμοί που θα εξελίσσονταν σε γκέτο. Ο διαχωρισμός αυτός ευνοούσε και οικονομικές διακρίσεις μεταξύ του υπόλοιπου πληθυσμού που είχε απομείνει συνήθως με τη μορφή αυξημένης φορολογίας και κοινωνικών περιορισμών.

* Φλαμένκο, Είναι γενικότερα παραδεκτό ότι το φλαμένκο δημιουργήθηκε από τη μοναδική συνύπαρξη και μείξη της αραβικής, ανδαλουσιανής, σεφαρδιτικής και τσιγγάνικης κουλτούρας στην περιοχή της Ανδαλουσίας πριν και μετά τη Ρεκονκίστα (Ανακατάληψη), την ιστορική δηλαδή περίοδο κατά την οποία οι Χριστιανοί βασιλείς ανακατέκτησαν την Ισπανία από τους Μουσουλμάνους. Χαρακτηριστικό μουσικό όργανο είναι η κιθάρα φλαμένκο.

 * Οι Μαυριτανοί και Άραβες,  Οι Μαυριτανοί δεν είναι ένας διακριτός ή έστω αυτοαποκαλούμενος κατ' αυτόν τον τρόπο λαός. Το όνομα αυτό χρησιμοποιήθηκε από τους Ευρωπαίους του Μεσαίωνα και των πρώιμων χρόνων της Σύγχρονης Ιστορίας για τους Βέρβερους, τους Άραβες της Βόρειας Αφρικής, τους μουσουλμάνους της Ιβηρικής και τους Αφρικανούς της Υποσαχάριας Αφρικής
Οι Μαυριτανοί ήρθαν από το Μαρόκο της Βόρειας Αφρικής και διέσχισαν τα Στενά του Γιβραλτάρ για να μπουν στην Ιβηρική χερσόνησο.
Οι Μαυριτανοί εισέβαλαν στην Ιβηρική χερσόνησο το 711 και ονόμασαν τα εδάφη αυτά Αλ-Ανταλούς (Al-Andalus), μια περιοχή που σε διαφορετικές περιόδους συμπεριλάμβανε το Γιβραλτάρ, το μεγαλύτερο τμήμα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και τμήματα της Γαλλίας. 

Οι Μαυριτανοί της Αλ-Ανταλούς των ύστερων μεσαιωνικών χρόνων μετά την κατάκτηση της Ισπανίας από τους Ομεϋάδες, στις αρχές του 8ου αιώνα, ήταν αρχικά Άραβες και Βέρβεροι, όμως αργότερα συμπεριλήφθηκαν σε αυτούς λαοί μικτής πολιτιστικής κληρονομιάς και χριστιανοί της Ιβηρικής, προσήλυτοι στο Ισλάμ, τους οποίους οι Άραβες αποκαλούσαν Muladi (μουλαντί). Οι Άραβες εισήγαγαν την αριστοτελική φιλοσοφία που είχε χαθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη.
 Απόσπασμα από το έμμετρο έργο  
"ΙΣΤΟΡΙΕΣ και ΥΣΤΕΡΙΕΣ της ΙΣΤΟΡΙΑΣ  
Στίχοι - Κείμενα: Παναγιώτης Β. Ματαράγκας 
Επιμέλεια - Αποτύπωση: Κ. Γ. Ραπακούλια 

   Ιστορίες και Υστερίες της Ιστορίας   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.