1822
Η άποψη των Ευρωπαίων χριστιανών, ότι η επανάσταση των Ελλήνων
[γινόταν για κοινωνικά συμβόλαια, συντάγματα, κι ελευθερίες δημοκρατικές
(ιδέες κόκκινο πανί, για την μεταναπολεόντειο εκείνη εποχή*), είχε ως αποτέλεσμα,
[ο Έλληνας χριστιανός να μην ακούσει ούτε δυό λέξεις φιλικές,
ούτε ένα “καλό κουράγιο” (αλά Γιούνγκερ* το 2010), από καμία Δυτική κυβέρνηση,
[και παρότι για τέσσερεις αιώνες κάτω απ’ τον ζυγό των Τούρκων αναστέναζε,
από τους Ευρω-καθολικο-προτεσταντο-χριστιανούς, τους τάχα “Αγαπάτε Αλλήλους”,
[φαινότανε πως κανένα δεν τον ένοιαζε,
κι αυτό γιατί, φοβούμενοι επανάληψη κάποιας ροβεσπιερο-επανάστασης,
[σε σύναξη οι ισχυροί το 1815 είχανε συμφωνήσει,
ότι κανείς φιλοκαρμπονάρικος λαός κεφάλι δεν έπρεπε να σηκώνει,
[κι έτσι η μπάλα πήρε και τους Έλληνες που είχαν τόσο μαρτυρήσει,
με αποτέλεσμα 7 χρόνια αργότερα στο Συνέδριο της Βερόνας, οι “Ιεροσύμμαχοι”
[θεώρησαν την Επανάσταση των Ελλήνων, του “στάτους κβο” ανατρεπτική,
δηλαδή ότι καταφερόταν κατά των βασιλο-αυτοκρατοριο-κυριαρχιών,
[ταυτόσημη με την Ναπολιτάνικη, την Πεδεμοντική και την Ισπανική,
έτσι, αφήσανε το Σουλτάνο να μας τσακίσει, γιατί τον θέλαν ισχυρό,
[σαν φράχτη για την Ρωσία, στα ζεστά νερά της Μεσογείου να μη βγει.
Ενώ λοιπόν “μούγκα την κάνανε” οι Ευρωπαίοι... στου κόσμου την άλλη άκρη
[οι Αϊτινοί, των Γάλλων για χρόνια πρώην σκλάβοι,
που σωματέμποροι, απ’ τήν Αφρική δεμένους, για να τους πουλήσουν,
[σωρηδόν τους φόρτωναν και τους φέρναν με το καράβι,
και οι οποίοι με θυσίες αίματος μόλις πριν λίγο είχανε βίαια διώξει
[το Γάλλο τύραννό τους αποικιοκράτη κατακτητή,
αυτοί… που αντιμετωπίστηκαν χειρότερα από ζώα και ξέρανε
[καλά πα’ στο πετσί τους μαστίγωμα, δουλεία και εξευτελισμός τί πα' να πει,
αυτοί… μάς αναγνωρίσαν πρώτοι, επίσημα σαν κράτος,
[ενώ από κανέναν άλλο μέχρι τότε δεν είχαμε αναγνωριστεί.
Με παραλήπτη το διανοούμενο λόγιο μεγάλο Έλληνα,
[τον αποκαλούμενο διδάσκαλο του γένους Αδαμάντιο Κοραή,
ανταποκρινόμενος στο αίτημα για βοήθεια ο πρόεδρός της
[Ζαν Πιερ Μπουαγιέ, κουράγιο μας δίνει από την μακρινή Αϊτή:
[τον αποκαλούμενο διδάσκαλο του γένους Αδαμάντιο Κοραή,
ανταποκρινόμενος στο αίτημα για βοήθεια ο πρόεδρός της
[Ζαν Πιερ Μπουαγιέ, κουράγιο μας δίνει από την μακρινή Αϊτή:
“Όπως και σεις, φτωχοί 'μαστε κι εμείς,
[μα εκατό κεινάν εθελοντές,
νάρθουν να πολεμήσουν στο πλευρό σας,
[και 45 τόνοι φορτώθηκε καφές,
από το στέρημά μας, να πουληθεί
[να αγοράσετε μπαρούτι και ντουφέκια,
να διώξουμε τους κατακτητές,
[όλοι μαζί, μαύρα και λευκά αδέλφια”.
Η τεράστια ανιδιοτελής προσφορά του ηρωικού αυτού λαού,
[που ευρέως, όπως θα του άξιζε, δεν έχει ακουστεί
από τα ντοκυμαντερο-κιτάπια… ήταν μιά απρόσμενη όντως βοήθεια
[που τελικά έφτασε δυστυχώς μέχρι τη θυσία... αφού θα καταπιεί
καφέ κι ανθρώπους ο ωκεανός, στο μακρινό ταξίδι τους για Ελλάδα,
[ναι, για να μάς βοηθήσουν είχανε θυσιαστεί.
Περατώθηκε φέτος επίσης, η Α’ Εθνοσυνέλευση* με του Μαυροκορδάτου*
[τις συνήθεις λαθροχειρίες, για καλό ή για κακό, όπως το πάρεις δηλαδή,
αν είσαι Αγγλόφιλος όλα τα κάτω απ’ τη ζώνη χτυπήματά του τα συγχωρείς,
[αν δεν είσαι όμως τον λες λαμόγιο και τον σιχτιρίζεις για μιά ζωή.
Όπως και νάχει, των εκλεγέντων νομιμοφανώς ολιγαρχικών προεστών η σύναξη,
[άλλως η κατ’ όνομα μόνο Εθνοσυνέλευση, αποφασίζει και ορίζει
τον Μαυροκορδάτο πρωθυπουργό ή πρόεδρο εκτελεστικού όπως λεγόταν τότε,
[ώστε ν’ αποδυναμωθεί η άποψη του Υψηλάντη “περί κράτους” που τους φοβίζει !
Στον γέρο του Μοριά, αυτή την ηγετική μορφή της επανάστασης,
[τον μπαρουτοκαπνισμένο, οφείλεται του έτους τούτου η πιο μεγάλη νίκη*,
δικαιωματικά, όπως και να το δεις, όπως και να ψάξεις,
[από αυτόν σχεδιάστηκε, εκτελέστηκε επιτυχώς και σε αυτόν ανήκει.
Ήτανε τότε πούσκασε σαν κεραυνός μαντάτο ότι τον Ακροκόρινθο
[κατέλαβε του Δράμαλη* η φοβερή και τρομερή εκ τριάντα χιλιάδων ανδρών στρατιά,
και πάει φουριόζος για το Άργος…. ήτανε τότε που το θεριό ο Θοδωρής
[τ’ ανάστημα του σήκωσε, σε ελάχιστο χρόνο, κήρυξε πανστρατιά,
σβήνοντας όνειρα και σχέδια του Τουρκαλβανού Μαχμούτ Πασά Δράμαλη,
[που λαχταρούσε με μανία να ξαναπάρει τη Τριπολιτσά,
αφού οι Δημήτριος Υψηλάντης, Παπαφλέσσας, Νικηταράς,
[κατατρόπωσαν τον πολυπληθή στρατό των Τούρκων, στη Νεμέα κάπου κοντά.
Το ηθικό των αγωνιστών φτάνει στον ουρανό, μ’ αυτή τη μεγάλη νίκη,
[από τα τάρταρα που ‘χε βρεθεί μόλις τέσσερις μήνες πριν, με την καταστροφή
της Χίου, από τον επικεφαλής των Τούρκικων δυνάμεων Καρά-Αλή,
[που έπνιξε στο αίμα τους Έλληνες οι οποίοι είχαν και ‘κει εξεγερθεί,
υπό τον Γεώργιο Παπλωματά* , που από τον ίδιο τον Αλέξανδρο Υψηλάντη
[ως αρχηγός των επαναστατικών δυνάμεων Σάμου είχε διοριστεί.
Από τις 8 Μαΐου ‘21 είχε αναγορευτεί Γενικός Διοικητής και Στρατηγός της Σάμου,
[10 Μαρτίου του ‘22 κήρυξε επίσημα Επανάσταση και καταλαμβάνει της Χίου το νησί.
Κάθε στρατιώτη, κάθε κανόνι, κάθε πλοίο επιστρατεύουνε,
[πίσω να πάρουν τα μαστιχόδεντα της Σουλτάνας και τη Χιό οι Τούρκοι,
μαζί τους... πάνε κι άλλες σαράντα χιλιάδες άτακτοι για πλιάτσικο
[και αρπαχτή, ένα πραγματικά δολοφονικό μπουλούκι,
όλοι μαζί σαν μανιασμένα σαρκοβόρα επιτίθενται...
[και παρά την ηρωική αντίσταση τη νήσο αλλοίμονο ανακαταλαμβάνουν,
βγάζοντας ιαχές πολεμικές θριάμβου, και με γιαταγάνια
[τους Έλληνες να σφάζουν... δεν προφθάνουν !
Κοκκίνισε η Χίος από το αίμα δεκάδων χιλιάδων πατριωτών
[όπως βεβαιώνει ο τοποτηρητής της Χίου Βαχίτ πασάς:
“...τούς μέν ήλικιωμένους έπεράσαμεν έν στόματι μαχαίρας,
[δηλαδή ρουθούνι δέν έμεινε γέρου μά καί γριάς,
τίς περιουσίες τους λεηλατήσαμεν… τάς δέ ώραίας κόρας των
[καί τούς νεανίσκους ήχμαλωτίσαμεν το αίμα έρρευσε ποταμηδόν.
Άποστέλλω σκλαβωμένα άγόρια καί κορίτσια, και 5.000
[κομμένα κεφάλια κι αύτιά ίερέων, προεστών καί ανταρτών”.
[κομμένα κεφάλια κι αύτιά ίερέων, προεστών καί ανταρτών”.
Στις 27 τ’ Απρίλη μετά τη σφαγή, κινούν απ' τα Ψαρά οι Έλληνες
[με 29 υδραίικα, 19 σπετσιώτικα και 16 ψαριανά καράβια
μα, να 'κδικηθούν απέτυχαν και στις δύο επιθέσεις τους... και τότε
[μια νύχτα χωρίς φεγγάρι, κι ας του λέγαν ότι κάνει κουτουράδα
την πατρίδα στα χέρια του πήρε ο Κανάρης* ο εθνικός μας μπουρλοτιέρης
[με θάρρος και μαεστρία πλησίασε την αρμάδα,
επιτυχώς κολλήσαν τα φονικά μπουρλότα του, η φωτιά φούντωσε, μεταδόθηκε
[και σού ‘κανε... τη πολυκάνονη ναυαρχίδα της Τουρκιάς λαμπάδα.
Ο μεγάλος ζωγράφος του 19ου αιώνα Ευγένιος Ντελακρουά,
[από τους σκαπανείς του άγνωστου τότε ιμπρεσιονισμού,
συγκλονισμένος από τις θηριωδίες των Τούρκων στους αμάχους
[απεικόνισε τη σφαγή της Χίου, προκαλώντας τη φρίκη του Γαλλικού λαού.
 |
| Πίνακας, Καταστροφή της Χίου |
Ήταν ένας ακόμα από τους επώνυμους που μάς “βοήθησαν”,
[σ’ αυτό τον άνισο και χωρίς καμιά βοήθεια, αγώνα της ανεξαρτησίας,
ευαισθητοποιώντας τους λαούς της Ευρώπης
[και πολύ περισσότερο όλης της Παρισινής κοινωνίας,
γιατί τα αιματηρά γεγονότα της Χίου προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση
[σ’ Ευρώπη κι Αμερική όπου έφριτταν οι λαοί από περιγραφές
των Ουγκώ, Χέμανς, Πιέρποντ, Χιλ, Σιγκούρνεϊ, συγγραφέων και ποιητών
[που έκαναν λόγο για “το ασυμβίβαστο των Τούρκων με τον ανθρωπισμό” μαθές,
και με επιχειρήματα αποτύπωναν την εικόνα αδυναμίας συνύπαρξης
[Χριστιανών και Μουσουλμάνων κάνοντας τούτο σ' όλους σαφές.
Ο Ολλανδός διπλωμάτης στη Κωνσταντινούπολη Gaspar Testa,
[γράφει για τη Χίο, προς τον υπουργό του των εξωτερικών:
«Το πιο σπαρακτικό θέαμα είναι τα παιδιά,
[που στους δρόμους να σέρνονται είναι κανών,
δεμένα το ένα με το άλλο να οδηγούνται
[στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής τα τόσα.»
Ενώ η εφημερίδα Courrier Francais της 10-7-1822
[έγραφε πολύ παραστατικά ότι «...τ’ αγόραζαν για 30 γρόσια
μόνο και μόνο για να τα σφάξουν αφού έτσι θα κέρδιζαν,
[όπως πίστευαν, μια θέση στον παράδεισο» οι φανατικοί,
και οι “καυχησιάρηδες” για τον πολιτισμό τους άρχοντες Φράγκοι
[σφύριζαν αδιάφορα.... η ιεροσυμμαχία καλά κρατεί !
αλλά και για τα χαρέμια, που αιχμαλώτιζαν τα παιδιά,
[οι ηθικολόγοι και ευσεβείς ευρωχριστιανοί κάνανε “τουμπεκί”.
___________________________________________________________
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
* Μεταναπολεόντειος εποχή, Η Γαλλική επανάσταση και στη συνέχεια ο ολομέτωπος πόλεμος της Γαλλίας του Ναπολέοντος Βοναπάρτη ανάγκασε την Αυστρία, Ρωσία, Σουηδία, Ισπανία, Νεάπολη (Βασίλειο της Νεάπολης), Πρωσία και Αγγλία να συμμαχήσουν και τελικά να συντρίψουν την Γαλλική προσπάθεια για μια νέα αυτοκρατορία.
Οι νικητές του Ναπολέοντα τον Σεπτέμβριο 1814 θα συγκαλέσουν στη Βιέννη Συνέδριο, οι εργασίες έληξαν τον Ιούνιο 1815. Κυρίως τους απασχόλησαν η επαναχάραξη των συνόρων,
ώστε να εξασφαλίζεται μια βιώσιμη ισορροπία, η ανασυγκρότηση της απολυταρχίας και η καταστολή των επαναστατικών ιδεών. Στη Γαλλία εγκαθιδρύθηκε ξανά το πολίτευμα της βασιλείας και τα γαλλικά σύνορα επανήλθαν εκεί που ήταν το 1789.
Η Ιερά Συμμαχία που θα ιδρυθεί τον Νοέμβριο του 1815 θα σφραγίσει αυτήν ακριβώς την συνθήκη της Βιέννης, από τη Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία, χώρες-προπύργια της απολυταρχίας και της αντεπανάστασης. Οι περισσότεροι εκθρονισμένοι ηγεμόνες θα επανέλθουν στους θρόνους τους. Τα χρόνια που ακολούθησαν ονομάστηκαν εποχή της Παλινόρθωσης ή απλώς Παλινόρθωση (1815-1830).
Η Μεγάλη Βρετανία, αν και δε συμμετείχε στη Συμμαχία, υποστήριζε την πολιτική της σε μια σειρά ζητήματα και συμμετείχε δραστήρια στα συνέδριά της. Το Νοέμβριο του 1820 η Ρωσία, η Πρωσία και η Αυστρία υπέγραψαν πρωτόκολλο, που διακήρυσσε το δικαίωμά τους να επεμβαίνουν στρατιωτικά σε τρίτες χώρες, με σκοπό την αντιμετώπιση των επαναστατικών κινημάτων. Μπορεί λοιπόν η Γαλλία να ηττήθηκε αλλά ήδη είχε δημιουργηθεί η σπίθα για νέες αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η Γαλλική επανάσταση είχε δώσει την ελπίδα και το θάρρος σε πολλούς λαούς να ξεσηκωθούν και να διαλύσουν ό,τι είχε απομείνει από το παλαιό πολιτικό σύστημα.
* Γιούνκερ, Ζαν-Κλοντ, Jean-Claude Juncker, Λουξεμβουργιανός πολιτικός και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέχρι και τον Νοέμβριο του 2019.
Γεννήθηκε 9 Δεκεμβρίου 1954 και υπηρέτησε ως πρωθυπουργός από το 1995 ως το 2013, υπουργός Οικονομικών από το 1989 έως το 2009. Διετέλεσε πρόεδρος του Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος του Λαού, από το 1990 έως το 1995 αλλά και πρόεδρος του Eurogroup, από το 2005 έως το 2013. Από αυτή την περίοδο είναι και φράση “Καλό κουράγιο”, που είπε στους Έλληνες, προετοιμάζοντάς μας για αυτά που έρχονταν, όταν πτώχευσαν και κατέφυγαν στο ΔΝΤ δεσμεύοντας τη χώρα με ένα πολύ σκληρό Μνημόνιο οικονομικών και όχι μόνο, υποχρεώσεων, από Καστελορίζου. Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Καρλομάγνος το 2006. Μιλάει τη Λουξεμβουργιανή (γερμανική διάλεκτος), τη Γαλλική και την Αγγλική.
* Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, Μετά την ανάληψη της στρατιωτικής αρχηγίας από τον Δ. Υψηλάντη και την κάθοδο στην Ελλάδα των φαναριωτών Αλ. Μαυροκορδάτου και Θ. Νέγρη, άρχισαν οι ετοιμασίες για μια Εθνοσυνέλευση, προκειμένου να συνεννοηθούν.
Οι επίσημες εργασίες της θα αρχίσουν στις 20 Δεκεμβρίου 1821, στο χωριό Πιάδα (Νέα Επίδαυρος). Εδώ θα γραφτεί η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος (με την καθοριστική συμβολή του Αναστάσιου Πολυζωίδη), θα οριστεί ο τρόπος της προσωρινής λειτουργίας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και την 1 Ιανουαρίου 1822 θα ψηφιστεί το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, η «Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος», ή «Προσωρινό Πολίτευμα» το κείμενο είναι του Ιταλού Βιντσέντζο Γκαλλίνα μαζί με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Θεόδωρο Νέγρη.
Την επιτροπή, που είχε οριστεί από τη Συνέλευση για τη συγγραφή του συντάγματος, αποτελούσαν οι: Θεόδωρος Νέγρης, Γεώργιος Αινιάν, Δρόσος Μανσόλας, Ιωάννης Ορλάνδος, Πέτρος Σκυλίτζης, Α. Μοναρχίδης, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Ι. Κωλέτης, Φώτιος Καραπάνου, Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ', Πανούτζος Νοταράς και Α. Κανακάρης. Σε αυτό το Σύνταγμα, ορίστηκε και το εθνικό σύμβολο, η ελληνική σημαία.
Το Σύνταγμα που ψηφίστηκε προέβλεπε προστασία των ατομικών ελευθεριών, την αντιπροσωπευτική αρχή καθώς και της διάκριση των εξουσιών. Ορίστηκε ότι η «Διοίκησις» θα γινόταν από το «Βουλευτικόν» και το «Εκτελεστικόν», ενώ το «Δικαστικόν» θα ήταν ανεξάρτητο όργανο. Η απονομή δικαιοσύνης προβλεπόταν από τα «Κριτήρια» (τα δικαστήρια).
Έπειτα από πολλούς αιώνες οι Έλληνες συνέρχονταν, συνδιαλέγονταν και επιχειρηματολογούσαν με σκοπό να διαμορφώσουν τις θεμελιώδεις αρχές σύμφωνα με τις οποίες θα διοικούνταν. Το κλίμα ευφορίας που διακατείχε τους συμμετέχοντες μετά την ψήφιση του Συντάγματος το μεταφέρει στο έργο του, ο νεαρός τότε, Νικόλαος Δραγούμης:
«Οι νεώτεροι, οι ευτυχίσαντες ν' ανοίξωσι τους οφθαλμούς προς ήλιον μη
σκοτιζόμενον υπό νεφών δουλείας, να πατήσωσι γην ελευθέραν, ν' αναπνεύσωσι
αέρα ελεύθερον, αυτοί οι κληρονομίσαντες το ανεκτίμητον δικαίωμα του
συνέρχεσθαι και συνδιαλέγεσθαι και συζητείν, αδυνατούσι να φαντασθώσι τον
έξαλλον ενθουσιασμόν του έθνους, ότε μετά τυραννίαν τετρακοσίων σχεδόν ετών,
συνήρχετο δ' αντιπροσώπων ίνα βουλευθή κυριαρχικώς περί των οικείων
συμφερόντων».
Ένα από τα σημεία της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης που χρήζει απαντήσεων είναι η έλλειψη αναφοράς στη Φιλική Εταιρεία. Οι εργασίες της εθνοσυνέλευσης έληξαν στις 16 Ιανουαρίου 1822.
* Μαυροκορδάτος Άλέξανδρος, Διπλωμάτης και πολιτικός, κυρίαρχη προσωπικότητα της ομάδας των εκσυγχρονιστών και μια από τις περισσότερο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της Επανάστασης. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου κατά την Επανάσταση και στις πρώτες μετεπαναστατικές δεκαετίες.
Έδρασε αρχικά στις παραδουνάβιες ηγεμονίες λαμβάνοντας πολιτικές θέσεις δίπλα στον
θείο του Ιωάννη Καρατζά, εγκαταστάθηκε στην Πίζα (αποτελώντας επίλεκτο μέλος του
ομώνυμου κύκλου). Με το ξέσπασμα της επανάστασης εξοπλίζει ένα πλοίο και πλέει από το Λιβόρνο στην Μασσαλία. Μαζί του παίρνει πολύτιμο εμπόρευμα, Έλληνες της Ευρώπης και φιλέλληνες και αναχωρεί για την Πάτρα πιστεύοντας λανθασμένα ότι είχε ελευθερωθεί. Όταν μαθαίνει ότι βρίσκεται ακόμα στα χέρια των Οθωμανών, εγκαθίσταται στο Μεσολόγγι κι εκεί αρχίζει αμέσως τις ενέργειες για τοπική πολιτική οργάνωση.
Γίνεται ο πρόεδρος της Α’ Εθνοσυνέλευσης, του Εκτελεστικού Σώματος και στη συνέχεια του Βουλευτικού. Μετά την επανάσταση ηγήθηκε της αντιπολίτευσης εναντίον του Καποδίστρια, ως εκφραστής της αγγλικής πολιτικής και συμμετείχε ενεργά στην πολιτική ζωή της Ελλάδας διατελώντας τέσσερις φορές πρωθυπουργός, εντός της περιόδου
1822 - 1844.
Πίστευε ότι αν πετύχαινε μια περιφανή νίκη εναντίον των τουρκικών στρατευμάτων θα κατάφερνε να επισκιάσει τους οπλαρχηγούς που τούς ένιωθε αντίπαλους και να αποκτήσει ακόμα περισσότερο κύρος.
Η επιτυχία όμως στον στρατιωτικό τομέα δεν ήταν ανάλογη με αυτήν στον πολιτικό.
Η εκστρατεία που οργάνωσε στην Ήπειρο οδήγησε στην αποτυχημένη μάχη του Πέτα. Είναι πάντως ο μόνος πρωθυπουργός που έλαβε προσωπικά ενεργό μέρος σε (τρεις) πολεμικές επιχειρήσεις.
* Μεγάλη Νίκη, Καλοκαίρι, Ιούλιος του 1822… Έχει περάσει πάνω ένας χρόνος από το πρώτο βόλι της επανάστασης. Αρκετοί είναι αυτοί που δείχνοντας αλοζονεία, έχουν στρέψει την προσοχή τους σε οτιδήποτε άλλο εκτός από την περιφρούρηση της τόσο εύθραυστης πορείας προς την Εθνική Ανεξαρτησία, ήταν αμιγώς απασχολημένοι με τα αξιώματα !
Όταν εμφανίζεται στη σκηνή ο Δράμαλης που σχεδόν χωρίς αντίσταση, παίρνει τον Ακροκόρινθο, ανενόχλητος φθάνει στο Άργος και στρατοπεδεύει έξω από την πόλη.
Όλοι αναρωτιούνται πώς τους "ξέφυγε" ; ! Πώς πέρασε η τουρκική στρατιά απ’ τα μεταξύ Κορίνθου και Άργους στενά ;
Το τοπίο διαγράφεται θολό, στους Έλληνες επαναστάτες επικρατεί σύγχυση, δεν μπορούν να πιστέψουν πως πιάστηκαν στον ύπνο, η στιγμή είναι δύσκολη... Την πρωτοβουλία θα πάρει ακόμα μια φορά ο Κολοκοτρώνης, όπως τόσες άλλωστε κι ας έχει κατηγορηθεί
γι αυτό. Με μία πανστρατιά που καταφέρνει να συγκεντρώσει (!) θα ματαιώσει τα σχέδια για μία εύκολη πορεία προς την Τριπολιτσά του τούρκου στρατηγού, με το στρατό του που τώρα τους έχει εγκλωβίσει...
Ο Δράμαλης τώρα δεν μπορεί να πάει ούτε μπροστά αλλά ούτε πίσω και έχοντας εξαντλήσει τα αποθέματα τροφών τους, χωρίς να έχουν και δυνατότητα ανεφοδιασμού, βρίσκονται σε πολύ δύσκολη κατάσταση.
Στα στενά των Δερβενακίων - γνωστή και ως Σφαγή του Δράμαλη, στις 26 Ιουλίου 1822, κοντά στη Νεμέα, οι Τούρκοι υπέστησαν δεινή ήττα, χάνοντας πάνω από 3.000 άνδρες.
Ο άλλοτε υπερήφανος τούρκος στρατηλάτης, που είχε και αρκετές συμπάθειες για τον ήπιο χαρακτήρα του και τις ικανότητές του, μεταξύ των Ελλήνων οπλαρχηγών, έχει γίνει ένα ανθρώπινο ράκος, αναλογιζόμενος τις συνέπειες από την οργή του Σουλτάνου.
Με τα υπολείμματα του στρατού του, σέρνεται σχεδόν μέχρι την Κόρινθο, όπου στα τέλη Οκτωβρίου θα πεθάνει από την απογοήτευσή του.
Ο θριαμβευτής Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε από την Κυβέρνηση Αρχιστράτηγος της Πελοποννήσου, κατ' απαίτηση των οπλαρχηγών. Η Επανάσταση όχι μόνο είχε διασωθεί, αλλά είχε αποκτήσει ισχυρά θεμέλια, χάρη στο σχέδιο και την τακτική του Γέρου του Μοριά.
* Μαχμούτ Δράμαλης Πασάς, Mahmud Dramali Pasha, Ριψοκίνδυνος και ανδρείος, αλλά χωρίς στρατηγικές ικανότητες. Τον διέκρινε φιλοχρηματία και απάνθρωπη σκληρότητα (Κόκκινος), άλλοι ιστορικοί (Δ. Λουλές) τον χαρακτηρίζουν πράο και συνετό. Ανώτατος Οθωμανός αξιωματούχος, αλβανικής καταγωγής, που κατατροπώθηκε από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στη μάχη των Δερβενακίων (26-28 Ιουλίου 1822).
Γεννήθηκε το 1780 στη Δράμα, εξ ου και το προσωνύμιο Δράμαλης, με το οποίο είναι γνωστός. Γόνος διακεκριμένης μουσουλμανικής οικογένειας της πόλης, με διασυνδέσεις στο
σουλτανικό περιβάλλον, ανατράφηκε στο περιβάλλον των ανακτόρων του σουλτάνου Σελίμ Γ’. Εκπαιδεύτηκε σε στρατιωτικές σχολές και συμμετείχε σε εκστρατείες του Οθωμανικού στρατού στα Βαλκάνια και την Αίγυπτο. Η έκφραση «έπαθε τη νίλα του Δράμαλη» αναφέρεται στην ολοκληρωτική καταστροφή κάποιου.
Την παράταξη των κοτζαμπάσηδων ο λαός την ονόμασε «Καλλικάντζαρους» θεωρώντας
πως σαν τα τρωκτικά της λαογραφίας ροκανίζουν τον πλούτο της κοινωνίας.
Θα υποστεί διώξεις από τους κοτζαμπάσηδες, που φυσικά συνεργάζονταν με τις Οθωμανικές αρχές, καθόλου πρωτότυπο. Θα τον διώξουν για χρόνια από το νησί. Όταν θα βρεθεί στη Σμύρνη θα μυηθεί από τον Αριστείδη Παππά στη Φιλική εταιρεία τον Ιούνιο του 1819.
Η έκρηξη της Επανάστασης βρήκε το πολυπληθές ελληνικό στοιχείο ενός άλλου νησιού της Χίου, να ευημερεί (117.000 έναντι 3.000 Οθωμανών Τούρκων και 100 Εβραίων). Με τον στόλο τους, το εμπορικό τους δαιμόνιο και τη διπλωματία τους, οι Χιώτες κυριαρχούσαν στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Το γεγονός αυτό ώθησε τον Σουλτάνο να παραχωρήσει στο νησί πολλά προνόμια, που άγγιζαν το καθεστώς αυτονομίας.
Έτσι, οι κυρίαρχες τάξεις της Χίου δεν είχαν κανένα λόγο να ξεσηκωθούν κατά των Τούρκων. Το μαρτυρά και η αποτυχία του Τομπάζη τον Απρίλιο του 1821. Οι ντόπιοι πρόκριτοι είχαν και μία σοβαρή δικαιολογία να αντιδρούν στον ξεσηκωμό αφού η Χίος βρίσκεται σχεδόν δύο μίλια από τη Μικρασιατική ενδοχώρα, με αποτέλεσμα κάθε απόπειρα εξέγερσης να είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Αυτό ήταν το περιβάλλον όταν αποφάσισε στις 10 Μαρτίου 1822 ο Σάμιος Λυκούργος Λογοθέτης κι αποβιβάστηκε στο νησί με 1.500 άνδρες και πέτυχε να συνεγείρει τους ντόπιους, κυρίως τους κατοίκους της υπαίθρου. Οι 3.000 Τούρκοι του νησιού πρόλαβαν να κλειστούν στο Κάστρο και η ολιγοήμερη πολιορκία τους δεν έφερε κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα, καθώς οι άνδρες του Λογοθέτη ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένοι.
Αυτή η “μικρή” απελευθέρωση της Χίου έγινε δεκτή από τους Χιώτες με ένα αίσθημα φόβου σχετικά με την έκβαση της επανάστασης. Μάλιστα πολλοί Χιώτες πλούσιοι φεύγουν από το νησί.
Μόλις οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη μαθαίνουν το γεγονός της επανάστασης της Χίου, στέλνουν τον Τουρκικό στόλο με ναύαρχο τον Καρά Αλή. Στις 30 Μαρτίου 1822 ο Τουρκικός στόλος (46 πλοία και 7000 στρατιώτες) φτάνει στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Λίγες ώρες μετά ενώνονται με άλλους ομοεθνείς τους που βγήκαν από το κάστρο και ξεκινούν τη σφαγή, τις λεηλασίες και το κάψιμο της πόλης.
Χωρίς σημαντική αντίσταση ο Οθωμανικός στρατός προχώρησε σε εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές άμαχου πληθυσμού.
Μία σφαγή δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων ως αντίποινα για την κήρυξη του Παπλωματά της επανάστασης στο νησί, παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα του νησιού δεν έκανε τίποτα για να προκαλέσει τη σφαγή καθώς δεν συμμετείχε στην εξέγερση κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Κατάφεραν να διαφύγουν περίπου 20.000. Όσοι έζησαν πουλήθηκαν από Εβραίους δουλεμπόρους σε παζάρια της Δύσης και της Ανατολής.
* Παπλωματάς Γεώργιος, ή Λυκούργος Λογοθέτης, Γεννήθηκε στις 10 Φλεβάρη
του 1772 και η ιστορία του είναι η ιστορία της Σάμου, του νησιού με τις μεγαλύτερες επαναστατικές παραδόσεις.
Στις αρχές του 19ου αιώνα στο νησί αντιμάχονται δύο παρατάξεις με ονόματα «ειρωνικά»:
Την παράταξη των κοτζαμπάσηδων ο λαός την ονόμασε «Καλλικάντζαρους» θεωρώντας
πως σαν τα τρωκτικά της λαογραφίας ροκανίζουν τον πλούτο της κοινωνίας.
Θα υποστεί διώξεις από τους κοτζαμπάσηδες, που φυσικά συνεργάζονταν με τις Οθωμανικές αρχές, καθόλου πρωτότυπο. Θα τον διώξουν για χρόνια από το νησί. Όταν θα βρεθεί στη Σμύρνη θα μυηθεί από τον Αριστείδη Παππά στη Φιλική εταιρεία τον Ιούνιο του 1819.
Η έκρηξη της Επανάστασης βρήκε το πολυπληθές ελληνικό στοιχείο ενός άλλου νησιού της Χίου, να ευημερεί (117.000 έναντι 3.000 Οθωμανών Τούρκων και 100 Εβραίων). Με τον στόλο τους, το εμπορικό τους δαιμόνιο και τη διπλωματία τους, οι Χιώτες κυριαρχούσαν στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Το γεγονός αυτό ώθησε τον Σουλτάνο να παραχωρήσει στο νησί πολλά προνόμια, που άγγιζαν το καθεστώς αυτονομίας.
Έτσι, οι κυρίαρχες τάξεις της Χίου δεν είχαν κανένα λόγο να ξεσηκωθούν κατά των Τούρκων. Το μαρτυρά και η αποτυχία του Τομπάζη τον Απρίλιο του 1821. Οι ντόπιοι πρόκριτοι είχαν και μία σοβαρή δικαιολογία να αντιδρούν στον ξεσηκωμό αφού η Χίος βρίσκεται σχεδόν δύο μίλια από τη Μικρασιατική ενδοχώρα, με αποτέλεσμα κάθε απόπειρα εξέγερσης να είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Αυτό ήταν το περιβάλλον όταν αποφάσισε στις 10 Μαρτίου 1822 ο Σάμιος Λυκούργος Λογοθέτης κι αποβιβάστηκε στο νησί με 1.500 άνδρες και πέτυχε να συνεγείρει τους ντόπιους, κυρίως τους κατοίκους της υπαίθρου. Οι 3.000 Τούρκοι του νησιού πρόλαβαν να κλειστούν στο Κάστρο και η ολιγοήμερη πολιορκία τους δεν έφερε κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα, καθώς οι άνδρες του Λογοθέτη ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένοι.
Αυτή η “μικρή” απελευθέρωση της Χίου έγινε δεκτή από τους Χιώτες με ένα αίσθημα φόβου σχετικά με την έκβαση της επανάστασης. Μάλιστα πολλοί Χιώτες πλούσιοι φεύγουν από το νησί.
Μόλις οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη μαθαίνουν το γεγονός της επανάστασης της Χίου, στέλνουν τον Τουρκικό στόλο με ναύαρχο τον Καρά Αλή. Στις 30 Μαρτίου 1822 ο Τουρκικός στόλος (46 πλοία και 7000 στρατιώτες) φτάνει στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Λίγες ώρες μετά ενώνονται με άλλους ομοεθνείς τους που βγήκαν από το κάστρο και ξεκινούν τη σφαγή, τις λεηλασίες και το κάψιμο της πόλης.
Χωρίς σημαντική αντίσταση ο Οθωμανικός στρατός προχώρησε σε εκτεταμένες λεηλασίες και σφαγές άμαχου πληθυσμού.
Μία σφαγή δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων ως αντίποινα για την κήρυξη του Παπλωματά της επανάστασης στο νησί, παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα του νησιού δεν έκανε τίποτα για να προκαλέσει τη σφαγή καθώς δεν συμμετείχε στην εξέγερση κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Κατάφεραν να διαφύγουν περίπου 20.000. Όσοι έζησαν πουλήθηκαν από Εβραίους δουλεμπόρους σε παζάρια της Δύσης και της Ανατολής.
* Κωνσταντίνος Κανάρης, Έλληνας επαναστάτης, σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας. Σοφός στις αποφάσεις του και μετρημένος πάντα είχε την εκτίμηση των συναγωνιστών του και το σεβασμό της πολιτείας.
Γεννήθηκε το 1793 στα Ψαρά όπου και μεγάλωσε. Ήταν το μικρότερο παιδί του Ψαριανού Δημογέροντα Μιχαήλ Κανάριου και της Μαρώς (το γένος Μπουρέκα) απέκτησαν τρεις
γιούς, τον Αναγνώστη, τον Γεώργιο και τον Κωσταντή που όταν πολύ μικρός μένει
ορφανός, σαν Κανάρης ξεκινάει μούτσος, να μάθει τα μυστικά της θάλασσας, στο μπρίκι του θείου του Δημήτρη Βουρέκα, που μετέφερε Σουλιώτες από την Πάργα στη Λευκάδα.
Στα εικοσιδύο του θα παντρευτεί τη Δέσποινα, κόρη γνωστής οικογένειας του νησιού και αποκτούν επτά παιδιά. (Νικόλαος, σκοτώθηκε σε αποστολή στη Βηρυτό - Θεμιστοκλής σκοτώθηκε σε αποστολή στην Αίγυπτο – Μιλτιάδης, Ναύαρχος και πολιτικός –Λυκούργος, νομικός – Μαρία – Αριστείδης, αξιωματικός, σκοτώθηκε έξω από τ’ ανάκτορα Ηρώδου του Αττικού κατά τη διάρκεια των “Ιουνιανών” - Θρασύβουλος, ναύαρχος).
Τον Ιούνιο του 1822 μετά την αποτυχία του ελληνικού στόλου να σώσει τη Χίο από την τουρκική σφαγή, ο Κανάρης σκέφτεται το ακατόρθωτο να κάψει κι εκείνος του Καρά Αλή τη ναυαρχίδα που έκαψε το νησί. Ο ευρηματικός πυρπολητής αυτή τη φορά είχε βοήθεια από τη νύχτα, που χωρίς φεγγάρι ήταν πολύ σκοτεινή και από την άλλη το κατάστρωμα της
ναυαρχίδας ήταν κατάφωτο, ακόμα οι περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμι και τα μέτρα φρούρησης ήταν ελλιπή.
Όλοι οι οιωνοί ήταν υπέρ του... Η φωτιά απ' το μπουρλότο μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι. Πριν προλάβουν να απομακρυνθούν απ' αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε. Τα θύματα ήταν πάρα πολλά.
Μεταξύ αυτών ο ναύαρχος Καρά Αλής, αξιωματικοί του και πολλοί ναύτες.
Οι ιστορικοί δεν συμφωνούν αν είχε μυηθεί ή όχι στη Φιλική Εταιρεία, όπως και νάχει ήταν από τους πρώτους που διέθεσε εαυτόν στον Αγώνα με “υψηλή εξειδίκευση στις πυρπολήσεις”. Το 1827 στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας αντιπροσωπεύει τα Ψαρά.
Θερμός υποστηρικτής του Καποδίστρια, δίπλα του στην καταστολή διαφόρων ανταρσιών στη Μάνη και την Ύδρα. Μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη, αποτραβήχτηκε στη Σύρο, απογοητευμένος για το μέλλον της πατρίδας. Με τον Όθωνα ανακαλείται και παίρνει διάφορα αξιώματα, υποναύαρχος, γερουσιαστής, πρωθυπουργός...
Παρ’ όλη τη συμμετοχή του στην επαναστατική κίνηση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, που αναγκάζει το βασιλιά να παραχωρήσει στους Έλληνες Σύνταγμα, ο τελευταίος πιστεύοντας ότι είναι καλύτερα να έχει έναν Κανάρη με το μέρος του παρά αντίθετό του, τον υπουργοποιεί επανειλημμένα.
Στην πολιτική αστάθεια που με διαλείμματα θα επικρατήσει μέχρι την έξωση του Όθωνα, καλείται και διατελεί αρκετές φορές πρωθυπουργός. Το 1863 θα βρεθεί στη Δανία σαν ένας από τους αντιπροσώπους του Έθνους, για να προσφέρει το ελληνικό στέμμα στον βασιλιά Γεώργιο Α’ .
Κι ενώ είχε αποσυρθεί μετά το 1864 στο σπίτι του στην Κυψέλη, το Μάιο του 1877 επανέρχεται σαν πρωθυπουργός στην οικουμενική κυβέρνηση που σχηματίστηκε για να αντιμετωπίσει τις ενδεχόμενες συνέπειες από τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Όμως ο “ναύαρχος” όπως τον αποκαλούσε ο λαός, τον Σεπτέμβριο, πριν γυρίσει ο χρόνος, στα 82 του αλλά επί των επάλξεων όπως πάντα, θα αναχωρήσει με τιμές για το Α’ νεκροταφείο.
Η πρώτη έκδοση του κειμένου της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας
μαζί με το Σύνταγμα της Επιδαύρου (Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος).
Το πρωτότυπο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.
Eν Eπιδαύρω την 15ην Iανουαρίου. A´ της Ανεξαρτησίας. 1822
Πηγές:
- Χρονικό, ''Άγιοι και δαίμονες εις ταν Πόλιν''
του Γιάννη Καλπούζου, από τις εκδόσεις Ψυχογιός
- http://www.hellenicparliament.gr/
- https://el.wikipedia.org/
- http://www.sansimera.gr/
- www.chioshistory.gr/
- Χρονικό, ''Άγιοι και δαίμονες εις ταν Πόλιν''
του Γιάννη Καλπούζου, από τις εκδόσεις Ψυχογιός
- http://www.hellenicparliament.gr/
- https://el.wikipedia.org/
- http://www.sansimera.gr/
- www.chioshistory.gr/
Απόσπασμα από το έμμετρο έργο
"ΙΣΤΟΡΙΕΣ και ΥΣΤΕΡΙΕΣ της ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Στίχοι - Κείμενα: Παναγιώτης Β. Ματαράγκας
Επιμέλεια - Αποτύπωση: Κ. Γ. Ραπακούλια
Ιστορίες και Υστερίες της Ιστορίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.